Spaanse valkuilen bij de erfbelasting: waarom inwoners van Mallorca 600.000 euro aan erfenis mislopen

De 600.000 euro-val: Waarom Duitse Mallorca-residenten mislukken

Laat me u vertellen over Thomas. Een succesvolle online ondernemer uit München, die vijf jaar geleden zijn droom waarmaakte. Hij verhuisde naar Mallorca. De zon, de zee, de lagere kosten van levensonderhoud. Perfect, toch? Maar toen kwam de schok. Toen Thomas vader in Duitsland overleed en hem een vastgoedportefeuille van 800.000 euro naliet, wachtte hem een onaangename verrassing. De Spaanse erfbelasting bedroeg maar liefst 600.000 euro.

Waarom de Spaanse erfbelasting zo hard toeslaat

Thomas maakte een klassieke fout. Als Spaanse belastingresident viel hij onder de Spaanse erfbelasting – op zijn volledige wereldwijde erfenis. Dus ook op het Duitse vastgoed. De Spaanse erfbelasting kan oplopen tot 81,6%. Ter vergelijking: in Duitsland ligt het maximum op 50%. Maar het kan nog erger. De vrijstellingen zijn in Spanje veel lager dan in Duitsland. Terwijl Duitse kinderen tot 400.000 euro belastingvrij kunnen erven, is dat in Spanje slechts 15.956 euro per kind.

Het domino-effect: Hoe dromen nachtmerries worden

Thomas moest snel handelen. De Spaanse belastingdienst, Hacienda, geeft u slechts zes maanden de tijd om de erfbelasting te betalen. Wat was zijn keuze?

• Verkoop van het geërfde vastgoed onder de marktwaarde
• Afsluiten van een noodkrediet met torenhoge rente
• Gedeeltelijke stopzetting van zijn Spaanse bedrijfsactiviteiten

Uiteindelijk kostte zijn droom op Mallorca hem niet alleen 600.000 euro. Hij verloor ook zijn ondernemingsvrijheid. En het tragische? Deze ramp was voor 100% te voorkomen geweest.

Spaanse erfbelasting 2025: Wat Mallorca-residenten moeten weten

Voordat ik u laat zien hoe u deze valkuilen ontwijkt, moeten we eerst de basis begrijpen. Alleen wie het systeem doorziet, kan het ook optimaliseren.

Wanneer bent u onderworpen aan de Spaanse erfbelasting?

De Spaanse erfbelasting speelt in twee situaties:

1. U bent Spaanse belastingresident: dan betaalt u Spaanse erfbelasting over uw wereldwijde erfenis
2. De erfenis bevindt zich in Spanje: ook als niet-resident betaalt u belasting over Spaans vermogen

U wordt automatisch belastingresident als u meer dan 183 dagen per jaar in Spanje verblijft. Of als uw levenscentrum in Spanje ligt. Concreet: woont u op Mallorca en voert u daar een bedrijf, dan bent u vrijwel zeker Spaanse belastingresident.

De Spaanse erfbelastingtarieven: Een schok voor Duitse begrippen

De Spaanse erfbelasting is progressief. Hoe hoger de erfenis, hoe hoger het tarief.

Maar let op: dit is alleen het basistarief. Daarnaast zijn er oplopende multipliers afhankelijk van verwantschap en de financiële situatie van de erfgenaam.

Het Balearen-voordeel: Waarom Mallorca anders is

Hier wordt het interessant. De Balearen hebben sinds 2018 eigen erfbelastingregels ingevoerd. Die zijn veel gunstiger dan het Spaanse basisrecht. Voor erfgenamen in groep I en II (kinderen, partners, ouders) geldt op de Balearen:

• Vrijstelling: 25.000 euro (in plaats van 15.956 euro)
• 99% belastingvermindering voor de gezinswoning
• 95% vermindering voor familiebedrijven

Klinkt goed, nietwaar? Maar hier zit het addertje: deze voordelen gelden alleen voor bezit op de Balearen. Uw Duitse erfenis blijft onder de hoge Spaanse tarieven vallen.

Testament en erfrecht: Duitse vs. Spaanse regels

Nog een valkuil: het erfrecht. Als Spaanse resident mag u kiezen onder welk erfrecht uw nalatenschap wordt afgewikkeld. Het Duitse erfrecht kent “testeer-vrijheid.” U bepaalt zelf wie wat erft. Het Spaanse erfrecht kent een “legitiem aandeel.” Uw kinderen hebben automatisch recht op tweederde van uw vermogen. Deze verschillen kunnen grote fiscale gevolgen hebben.

De 7 duurste valkuilen van de erfbelasting op de Balearen

Uit mijn adviespraktijk ken ik de fouten die Mallorca-residenten steeds maken. Dit zijn de zeven kostbaarste:

Valkuil 1: Onderschatten van de wereldwijde belastingplicht

De meest voorkomende en duurste fout: velen denken dat alleen Spaans vermogen onder de Spaanse erfbelasting valt. Fout. Als Spaanse belastingresident betaalt u over uw volledige wereldwijde erfenis. Het Duitse huis, de Zwitserse rekening, de Oostenrijkse aandelen – alles wordt belast. Oplossing: Tijdige internationale vermogensstructurering en estate planning.

Valkuil 2: Geen liquiditeitsplanning

De Spaanse erfbelasting moet binnen zes maanden worden betaald. Verlengingen zijn mogelijk, maar duur. Veel erfgenamen lopen vast: de erfenis is er, maar het geld voor de belasting ontbreekt. Voorbeeld: U erft een finca op Mallorca ter waarde van 1,2 miljoen euro. De erfbelasting bedraagt 400.000 euro. Waar haalt u dit bedrag vandaan? Oplossing: Levensverzekeringen, liquiditeitsbuffers of gespreide verkoopstrategieën.

Valkuil 3: Duitse dubbele belasting onderschatten

Hier wordt het complex. Duitsland en Spanje hebben een dubbelbelastingverdrag. Maar dat beschermt niet volledig tegen dubbele belasting. De Duitse fiscus kan alsnog Duitse erfbelasting heffen op Duits bezit – ook als u Spaanse resident bent. Voorbeeld: U betaalt 200.000 euro Spaanse erfbelasting over een Duits huis. Duitsland eist daarnaast nog 100.000 euro Duitse erfbelasting. Verrekening werkt slechts gedeeltelijk.

Valkuil 4: Onjuiste waardering van vastgoed

Spanje waardeert vastgoed vaak hoger dan de marktwaarde. Basis is de “valor de referencia” – een fictieve waarde die flink boven de echte verkoopwaarde kan liggen. Dit betekent: u betaalt erfbelasting over een waarde die u bij verkoop nooit zult ontvangen.

Valkuil 5: Niet gebruikmaken van de gezinswoning-voordeel

De 99%-reductie voor de gezinswoning op de Balearen is goud waard. Maar er zijn stringente voorwaarden:

• De erflater moet minimaal twee jaar in het huis gewoond hebben
• De erfgenaam moet het huis minstens vijf jaar aanhouden
• Het huis mag niet worden verhuurd

Veel mensen missen dit voordeel door slechte planning.

Valkuil 6: Onderschatte termijnen en formaliteiten

De Spaanse bureaucratie is berucht. De erfbelastingaangifte moet tot in detail kloppen. Fouten kosten tijd en geld. Verraderlijk: de zes maanden-termijn begint te lopen op de overlijdensdatum – niet bij het openen van het testament.

Valkuil 7: Geen internationale coördinatie

De grootste strategische fout: estate planning alleen vanuit Spaans perspectief. Optimale oplossingen houden rekening met:

• Duitse belastingwetgeving
• EU-erfrechtverordening
• Internationale belastingverdragen
• Derde landen (Zwitserland, VS, enz.)

Alleen met deze 360°-benadering voorkomt u dure verrassingen.

Estate planning voor Balearen-emigranten: Stapsgewijze gids

Nu het praktische deel. Hoe structureert u uw nalatenschap optimaal als u op Mallorca woont?

Stap 1: Inventarisatie en analyse

Voordat u kunt optimaliseren, moet u weten wat u heeft. Vermogensanalyse:

1. Alle wereldwijde bezittingen inventariseren
2. Waardering volgens Spaanse en Duitse criteria
3. Berekening erfbelasting in verschillende scenario’s
4. Identificatie van grootste belastingrisico’s

Check belastingresidentie: Controleer uw status in alle relevante landen. Vaak zijn mensen in meerdere landen belastingplichtig zonder het te beseffen.

Stap 2: Rechtskeuze en testament

Sinds 2015 kunt u als EU-burger kiezen welk erfrecht op uw nalatenschap van toepassing is. Opties:

• Duits erfrecht: Meer testeer-vrijheid, maar complexe fiscale gevolgen
• Spaans erfrecht: Legitiem deel, maar fiscale voordelen
• Combinatie: Verschillende erfrechten voor verschillende bezittingen

Mijn tip: Een “Europees testament” met duidelijke rechtskeuze bespaart uw erfgenamen tijd, stres en geld.

Stap 3: Vermogensstructurering

Hier ligt het grootste optimalisatiepotentieel. De juiste structuur kan uw erfbelasting met 70% of meer verlagen. Populaire strategieën:

Stap 4: Liquiditeitsplanning

De beste fiscale optimalisatie helpt niets als erfgenamen de belasting niet kunnen betalen. Liquiditeitsoplossingen:

• Risicolevensverzekering ter hoogte van de verwachte erfbelasting
• Verkoop van niet-operationele activa
• Kredietlijnen voor belastingbetalingen
• Gefaseerde vermogensoverdracht

Stap 5: Doorlopende monitoring en aanpassing

Wetten veranderen. Uw vermogen ook. Uw estate planning moet meegroeien. Jaarlijkse check:

• Belastingwetten in Duitsland en Spanje
• Vermogensontwikkeling en waarderingen
• Gezinsstatus en persoonlijke situatie
• Nieuwe optimalisatiemogelijkheden

Zeer belangrijk: Sinds de Brexit zijn veel regels veranderd. Ook de EU-erfrechtverordening wordt regelmatig aangepast.

Spaanse erfbelasting in EU-vergelijking: Alternatieven en optimalisaties

Kijken we verder dan Spanje. Hoe scoort Spanje ten opzichte van andere EU-landen? En wat zijn uw alternatieven?

Erfbelasting-ranglijst: De EU-landen vergeleken

Verrassend, niet? Spanje is verreweg het duurste EU-land voor erfbelasting.

Portugal: De onderschatte alternatieve keuze

Veel van mijn cliënten ontdekken Portugal als alternatief voor Spanje. Waarom? Voordelen van Portugal:

• Maximaal 10% erfbelasting
• NHR-programma (Non-Habitual Resident) met fiscale voordelen
• Vergelijkbaar klimaat en levensstijl als Spanje
• Lagere kosten van levensonderhoud

Nadelen:

• Geen vrijstelling bij erfbelasting
• Complexe NHR-regels
• Kleinere Duitse gemeenschap

Italië: De geheime tip voor familievermogen

Italië wordt vaak over het hoofd gezien. Toch heeft het de laagste erfbelasting in Europa. Italiaanse erfbelasting:

• 4% tussen partners en kinderen
• 6% tussen broers/zussen
• 8% bij niet-familieleden
• 1 miljoen euro vrijstelling per kind

Dat is uitzonderlijk laag. Een familiebedrijf van 5 miljoen euro kan in Italië bij drie kinderen vrijwel belastingvrij worden nagelaten.

Cyprus: Het nultariefparadijs

Cyprus heft helemaal geen erfbelasting. Nul. Nada. Niets. Dat maakt het eiland zeer aantrekkelijk voor internationale vermogensstructuren. Maar wees voorzichtig: Als EU-burger kunt u niet zomaar “vluchten” naar Cyprus. De fiscale exit uit Duitsland of Spanje kent zijn eigen regels.

De dubbel-residentie-strategie

Een legale strategie die ik vaak aanraad: slim gebruikmaken van verschillende residenties. Voorbeeldstructuur:

• Hoofdverblijf in Italië of Portugal
• Tweede woning op Mallorca (minder dan 183 dagen)
• Zakelijke activiteiten via een Cypriotische holding
• Privé vermogensbeheer in Zwitserland

Zo profiteert u van de voordelen per land, zonder de wet te overtreden. Belangrijk: Deze strategieën zijn complex en vereisen professioneel advies. Een fout kan duur uitpakken.

Directe maatregelen: Uw estate planning vandaag optimaliseren

Genoeg theorie. Wat kunt u vandaag al doen om uw erfbelasting te verlagen?

De 30-dagen challenge: Direct uitvoerbare acties

Week 1: Inventarisatie

1. Vermogenslijst opstellen (alle landen)
2. Bestaande testamenten controleren
3. Belastingresidentie in elk land verduidelijken
4. Eerste schatting erfbelasting

Week 2: Juridische basics

1. EU-testament met rechtskeuzebeding opstellen
2. Volmachten actualiseren
3. Vennootschapsstukken doornemen
4. Verzekeringen nakijken

Week 3: Eerste optimalisaties

1. Schenkingsruimte benutten
2. Voor belasting relevante waardefactoren optimaliseren
3. Liquiditeitsgaten identificeren
4. Contact opnemen met adviseur/experts

Week 4: Langetermijnstrategie

1. Drie-jarenplan ontwikkelen
2. Internationale structuren evalueren
3. Familie betrekken en informeren
4. Regelmatige reviews plannen

De 10 belangrijkste documenten voor uw estate planning

1. EU-testament met duidelijke rechtskeuze
2. Volmacht voor Duitsland en Spanje
3. Medische volmacht conform beide rechtsstelsels
4. Vennootschapsstukken met opvolgingsbepalingen
5. Levensverzekeringspolis voor liquiditeit
6. Vermogenslijst met actuele waarderingen
7. Bankvollmachten voor erfgenamen
8. Digitale nalatenschap – wachtwoorden en toegangscodes
9. Fiscale documentatie van de afgelopen 10 jaar
10. Noodplan voor de eerste 48 uur

Checklist: Is uw estate planning Mallorca-proof?

✓ Basics geregeld?

• Testament conform EU-erfrechtverordening?
• Belastingresidentie vastgelegd?
• Dubbele belasting in aanmerking genomen?
• Liquiditeit voor belastingbetaling gegarandeerd?

✓ Optimalisaties toegepast?

• Balearen-voordelen maximaal benut?
• Schenkingen bij leven gepland?
• Waarderingskortingen gerealiseerd?
• Internationale structuren geëvalueerd?

✓ Risico’s geminimaliseerd?

• Termijnen en formaliteiten bekend?
• Familie geïnformeerd en betrokken?
• Professionele begeleiding geregeld?
• Regelmatige updates ingepland?

Waarschuwingssignalen: Wanneer u direct moet ingrijpen

Rode vlaggen:

• Uw testament is ouder dan vijf jaar
• U bezit vermogen in meer dan twee landen
• Uw erfbelasting overschrijdt 100.000 euro
• U plant aankoop van onroerend goed op Mallorca
• Uw familieomstandigheden zijn veranderd
• U overweegt Duitsland definitief te verlaten

In deze gevallen kan uitstel erg kostbaar worden.

Mijn aanbod aan u

Als fiscaal mentor zie ik dagelijks hoe vermijdbare fouten dromen kunnen vernietigen. Dat hoeft niet. Als u op Mallorca woont of een verhuizing overweegt, laten we dan praten. Niet als een belastingadviseur die u bang maakt. Maar als iemand die u eerlijk vertelt waar u staat en wat er mogelijk is. Uw droom van wonen op Mallorca mag niet mislopen door de Spaanse erfbelasting. Met vriendelijke groet, Uw RMS

Veelgestelde vragen over de Spaanse erfbelasting

Moet ik als Mallorca-resident Spaanse erfbelasting betalen over mijn Duitse erfenis?

Ja, als Spaanse belastingresident bent u met uw volledige wereldwijde vermogen erfbelastingplichtig. Dat geldt ook voor Duits vastgoed, bankrekeningen of bedrijven. De Duitse erfbelasting wordt deels verrekend, maar dubbele belasting is mogelijk.

Hoe hoog zijn de vrijstellingen bij de Spaanse erfbelasting?

De basisvrijstelling is slechts 15.956 euro per kind. Op de Balearen is dit verhoogd naar 25.000 euro. Ter vergelijking: Duitsland kent een vrijstelling van 400.000 euro per kind. Deze lage vrijstellingen zijn de belangrijkste reden voor de hoge belastingdruk.

Kan ik door vertrek uit Mallorca de Spaanse erfbelasting ontwijken?

Niet automatisch. Spanje heeft een “exit-regeling”: wie minder dan vijf jaar vóór het overlijden uit Spanje vertrekt, blijft toch erfbelastingplichtig. Bovendien zijn Spaanse onroerende zaken altijd onderworpen aan Spaanse erfbelasting, ongeacht de woonplaats.

Hoe werkt de 99%-vermindering voor de gezinswoning op de Balearen?

Bij vererving van de gezinswoning kan 99% van de erfbelasting worden bespaard, als: de overledene er minstens 2 jaar woonde, de erfgenaam het huis minstens 5 jaar houdt én het niet verhuurt. Dit geldt uitsluitend voor vastgoed op de Balearen en kan honderden duizenden euro’s besparen.

Welk alternatief voor Spanje kent de laagste erfbelasting?

Cyprus heft helemaal geen erfbelasting (0%). Italië heeft zeer lage tarieven (4-8%) met hoge vrijstellingen. Portugal blijft steken op maximaal 10%. Let wel: bij een verhuizing gelden exit-regels en moet men zich fiscaal uitschrijven.

Hoe lang heb ik de tijd om de Spaanse erfbelasting te betalen?

De erfbelastingaangifte moet binnen zes maanden na het overlijden worden ingediend en de belasting betaald. Verlengingen zijn mogelijk, maar zijn rentegevend. Bij liquiditeitsproblemen moet u direct handelen en professioneel advies inwinnen.

Kan ik als EU-burger het Duitse erfrecht in Spanje toepassen?

Ja, sinds 2015 kunnen EU-burgers via de EU-erfrechtverordening kiezen welk nationaal erfrecht van toepassing is op hun nalatenschap. Deze rechtskeuze moet expliciet in het testament worden opgenomen. Het erfrecht bepaalt echter niet de erfbelasting – die is afhankelijk van woonplaats en waar het vermogen zich bevindt.

Is schenken bij leven een goede optie om belasting te besparen?

Vaak wel. Schenkingen kennen eigen vrijstellingen die elke drie jaar opnieuw kunnen worden benut. Bovendien kunnen waarderingskortingen voor ondernemingen of verhuurd vastgoed de belastinglast verlagen. Let op: de schenker moet minimaal vier jaar na de schenking in leven blijven, anders wordt het bij de erfenis opgeteld.

Wat gebeurt er met mijn Duitse bedrijf bij Spaanse erfbelasting?

Duitse bedrijven vallen als onderdeel van het wereldwijde vermogen onder de Spaanse erfbelasting. Er zijn waarderingskortingen en uitstelregelingen. Voor grotere bedrijven is het raadzaam tijdig een internationale holdingstructuur te overwegen om de belastingdruk te minimaliseren.

Hoe verschillen de erfbelastingregels tussen de Spaanse regio’s?

Elke autonome regio kan eigen erfbelastingregels vaststellen. De Balearen hebben relatief gunstige regels met hogere vrijstellingen en de 99%-korting op gezinswoningen. Andere regios zoals Madrid of Valencia bieden ook voordelen, terwijl in enkele gebieden enkel de hoge basisregels gelden.