EU-subsidies in Portugal vs. Spanje: De ultieme gids voor Duitse ondernemers 2025

EU-cohesiefondsen begrijpen: wat Duitse ondernemers moeten weten

Voordat we de diepte in duiken, wil ik afrekenen met een misverstand: EU-subsidies zijn niet alleen voor grote bedrijven of onderzoeksinstellingen. Juist het tegenovergestelde.

De EU-cohesiefondsen behoren tot de grootste investeringsprogramma’s ter wereld. Van 2021 tot 2027 is er 392 miljard euro beschikbaar. Het doel? De economische verschillen tussen EU-regio’s verkleinen.

Voor u als Duitse ondernemer betekent dat concreet: als u investeert in Portugal of Spanje, subsidieert de EU uw project mee. Soms tot wel 85% van de projectkosten.

Programa Mais Coesão Portugal: de nieuwe subsidieperiode 2024-2030

Portugal heeft voor deze subsidieperiode 16,6 miljard euro uit de EU-structuur- en cohesiefondsen gekregen. Dat is ongeveer 15% van het Portugese bbp. Indrukwekkend, nietwaar?

Het Programa Mais Coesão (programma voor meer cohesie) is hierbij het vlaggenschip. Het bundelt verschillende EU-fondsen onder één dak:

• EFRO (Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling): 6,8 miljard euro
• ESF+ (Europees Sociaal Fonds Plus): 3,2 miljard euro
• Cohesiefonds: 5,1 miljard euro
• EMFAF (Europees Fonds voor Maritieme Zaken, Visserij en Aquacultuur): 1,5 miljard euro

Waarom vertel ik u dit? Omdat Duitse ondernemers die in Portugal een vestiging openen of investeren, toegang hebben tot deze middelen.

Regionale steun in Spanje: het overzicht

Spanje speelt nog een klasse hoger. Als op één na grootste ontvanger van EU-cohesiemiddelen ontvangt het land 47,4 miljard euro voor 2021-2027.

Maar hier wordt het interessant: de federale structuur van Spanje biedt meer flexibiliteit voor Duitse ondernemers. Iedere autonome regio heeft eigen subsidieprogramma’s. Dat betekent dat u gericht de regio kunt kiezen met de beste voorwaarden voor uw project.

De topontvangende regio’s:

Waarom deze programma’s interessant zijn voor Duitse ondernemers

Dit is het punt dat velen over het hoofd zien: u hoeft geen Portugees of Spaans bedrijf te zijn om subsidie te ontvangen. U moet alleen investeren in de regio en werkgelegenheid creëren.

Dat opent enorme mogelijkheden. Zeker voor digitale bedrijven die locatieonafhankelijk werken. Maar ook in traditionele sectoren liggen kansen.

Een praktijkvoorbeeld: Een Duitse e-commerceondernemer kreeg via het Programa Mais Coesão 300.000 euro subsidie voor de digitalisering van zijn logistiek centrum in Porto. Subsidiepercentage: 75% van de subsidiabele kosten.

Daarnaast profiteert hij van het aantrekkelijke Portugese belastingklimaat voor buitenlandse ondernemers.

Portugal vs. Spanje: EU-subsidies direct vergeleken

Nu wordt het concreet. Waar krijgt u als Duitse ondernemer meer waar voor uw geld? Ik heb beide systemen voor u onder de loep genomen.

Subsidieniveaus en aanvraagprocedures

Als het op subsidies aankomt, scoort Portugal duidelijk beter. In EU-context geldt het als “minder ontwikkelde regio”. Dat klinkt negatief, maar betekent juist hogere subsidiepercentages:

*Afhankelijk van de regio

Let op: hogere percentages betekenen niet automatisch meer geld. In Spanje zijn de absolute bedragen vaak groter door de sterkere economie.

Qua aanvraag zie ik Portugal als voordeel. De procedures zijn de afgelopen jaren sterk gedigitaliseerd. Via het Balcão 2020-portaal verloopt bijna alles online. Dat scheelt tijd en stress.

Doelgroepen en subsidieregels

Hier verschillen de landen sterk. Portugal focust op kleine en middelgrote bedrijven (MKB). De definitie is ruim: tot 250 medewerkers en 50 miljoen euro omzet geldt als MKB.

Spanje onderscheidt veel meer naar regio en sector. In ontwikkelde gebieden als Madrid of Baskenland zijn de voorwaarden strenger. Maar in economisch zwakkere regio’s zoals Extremadura of Castilië-León zijn de condities juist gunstiger.

Mijn advies: als Duits bedrijf maakt u in beide landen goede kans als u aan deze voorwaarden voldoet:

• Minimale investering van 25.000 euro
• Creëren van minstens 3 voltijdsbanen
• Projectduur van minimaal 24 maanden
• Aantonen van de financiering van het eigen aandeel

Doorlooptijden en slagingspercentages

Nu de praktijk. Beide landen kennen bureaucratie, maar in verschillende mate.

Portugal is sterk vooruitgegaan. De gemiddelde behandeltijd is 4-6 maanden. De slagingskans bij goed voorbereide aanvragen is ongeveer 70%.

Spanje is langzamer, maar grondiger. Reken hier op 6-12 maanden. Daarentegen ligt het slagingspercentage bij correcte aanvragen boven de 80%.

Wat betekent dat? In Portugal krijgt u sneller uw geld, maar met meer risico. In Spanje duurt het langer, maar heeft u meer zekerheid.

Programa Mais Coesão: Portugals subsidieoffensief voor bedrijven

Laten we dieper in de Portugese subsidiewereld duiken. Programa Mais Coesão is niet zomaar een programma – het is het Portugese masterplan voor de toekomst.

De vier pijlers van het Portugese programma

Portugal heeft slim structuur aangebracht. Vier thematische doelen sturen de verdeling:

1. Intelligenter Europa (40% van de middelen): Onderzoek, innovatie, digitalisering
2. Groener Europa (30% van de middelen): Klimaatbescherming, circulaire economie, duurzame mobiliteit
3. Beter verbonden Europa (20% van de middelen): Transport, digitale connectiviteit
4. Socialer Europa (10% van de middelen): Werkgelegenheid, onderwijs, sociale inclusie

Voor Duitse ondernemers zijn vooral de eerste twee pijlers interessant. Hier stroomt het meeste geld heen, en de criteria zijn ondernemersvriendelijk.

Het mooie is: u hoeft niet op alle terreinen actief te zijn. Een enkel project dat hierbinnen valt, kan al subsidie krijgen.

Digitalisering en innovatie: tot €500.000 subsidie

Nu wordt het concreet. Het subprogramma Competir richt zich direct op bedrijven die willen digitaliseren of innoveren.

De mogelijkheden zijn indrukwekkend:

Een praktisch voorbeeld: een Duits softwarebedrijf wil een AI-gebaseerde oplossing ontwikkelen en testen in Portugal. Projectkosten: €400.000. Met 85% subsidie betaalt het bedrijf zelf maar €60.000.

Dat is niet alleen voordelig – dat is bijna een cadeau.

Praktisch aanvragen: stap voor stap

Theorie is mooi, praktijk is beter. Zo vraagt u met succes subsidie aan in Portugal:

1. Voorkwalificatie (2-4 weken): Registratie op het “Balcão 2020”-portaal, uploaden van bedrijfsdocumenten
2. Projectdefinitie (4-6 weken): Gedetailleerde projectomschrijving, tijdsplanning, begroting
3. Indienen aanvraag (2 weken): Online inzending met alle bewijzen
4. Beoordeling (12-16 weken): Technisch en financieel onderzoek door de autoriteiten
5. Contractfase (4-6 weken): Subsidietoezegging en ondertekenen van het contract

Kritieke succesfactoren uit mijn ervaring:

• Lokale partner: Werk samen met een Portugese advocaat of adviseur
• Realistische planning: Overschat uw doelen niet
• Liquiditeit zekeren: Subsidiegeld wordt meestal achteraf uitbetaald
• Documentatie: Houd nauwkeurige boekhouding bij van alle uitgaven

Mijn tip: Maak gebruik van de gratis adviesgesprekken van “IAPMEI” (Portugese instantie voor concurrentievermogen en innovatie). Zij helpen concreet bij uw aanvraag.

Spanje en de EU-cohesiefondsen: regionale verschillen benutten

Spanje is een lappendeken van mogelijkheden. 17 autonome regio’s, 17 eigen subsidielandschappen. Dat is complex, maar biedt ook kansen.

Andalusië vs. Catalonië: waar krijgt u het meeste?

Deze vraag hoor ik vaak. Het antwoord: het hangt ervan af.

Andalusië ontvangt het meeste EU-geld van Spanje: 8,1 miljard euro in zeven jaar – meer dan een miljoen euro per dag. Het geldt als “minder ontwikkeld” en krijgt hogere percentages.

Catalonië krijgt absoluut minder (3,2 miljard euro), maar is economisch veel sterker. Hier zijn projecten vaak groter en innovatiever.

Mijn advies op basis van uw bedrijfsmodel:

EFRO-fonds: de belangrijkste pijler voor ondernemers

Het “Fondo Europeo de Desarrollo Regional” (EFRO) is uw belangrijkste contactpunt in Spanje. Dit fonds is goed voor 60% van alle bedrijfsgerichte steun.

EFRO richt zich op vijf prioriteiten:

1. Onderzoek en innovatie (25% van het budget)
2. Digitale agenda (20%)
3. MKB-concurrentiekracht (20%)
4. CO2-arme economie (20%)
5. Duurzame stadsontwikkeling (15%)

De percentages verschillen per regio en projecttype. In regio’s als Andalusië of Extremadura kunt u tot 80% subsidie ontvangen. In meer ontwikkelde regio’s als Madrid is dat nog steeds een respectabele 50%.

Een voorbeeld: een Duits bedrijf ontwikkelt in Sevilla een app voor duurzaam toerisme. Projectkosten: €200.000. EFRO-subsidie: 80% = €160.000. Eigen bijdrage: €40.000.

Combineren van EU- en nationale subsidies

Hier is Spanje sterk: u kunt EU-geld combineren met nationale en regionale subsidies. Dat is in Portugal lastiger.

Vooral interessant zijn:

• CDTI (Centrum voor technologische ontwikkeling): Extra subsidie voor innovatieprojecten
• ICEX (Instituut voor buitenlandse handel): Ondersteuning bij internationalisering
• ENISA (Nationale innovatiemaatschappij): Lage rente-leningen voor groeibedrijven

Met strategische combinaties kan de totale subsidie zelfs boven 90% uitkomen. Dat betekent: u investeert €100.000, maar betaalt zelf maar €10.000.

Klinkt te mooi om waar te zijn? Toch heb ik het in de praktijk al meerdere keren meegemaakt.

Fiscale implicaties: waar Duitse ondernemers op moeten letten

Nu kom ik bij mijn kernexpertise: de fiscale aspecten. EU-subsidies zijn namelijk niet automatisch belastingvrij. U kunt hier veel goed, maar ook veel fout doen.

Subsidies en Duitse belastingplicht

Eerst het slechte nieuws: subsidies zijn in principe belastbaar. Zowel in Duitsland als in het ontvangende land.

Het goede nieuws: met de juiste structuur kunt u de belastingdruk flink verlagen.

In principe geldt:

• Bedrijfskostenaftrek: U kunt subsidies aftrekken van subsidiabele uitgaven
• Activering: Bij investeringssubsidies moet u ze over de gebruiksduur verspreiden
• Terugbetalingsrisico: Niet correct besteedde subsidies moeten worden belast én terugbetaald

Een praktijkvoorbeeld: u ontvangt €100.000 EFRO-subsidie voor een machine van €150.000. Fiscaal schrijft u af over slechts €50.000. Uw subsidie verlaagt de afschrijvingsbasis.

Resultaat: minder afschrijving, maar ook minder belastbare winst door de subsidie. Per saldo vaak een nulsom.

Dubbelbelastingverdragen slim benutten

Nu wordt het interessant voor internationale structuren. Duitsland heeft met zowel Portugal als Spanje een dubbelbelastingverdrag.

Dit regelt waar u uw winst moet belasten. Met slimme planning kunt u profiteren van de lagere tarieven in Portugal of Spanje.

De relevante belastingtarieven in vergelijking:

Portugal biedt daarnaast het “NHR-programma” (Non-Habitual Resident) voor nieuwe inwoners. U kunt hierbij 10 jaar profiteren van belastingvoordelen onder bepaalde voorwaarden.

Vaste inrichting vs. dochtermaatschappij

De structuur van uw activiteiten in Portugal of Spanje bepaalt de fiscale behandeling. U hebt twee hoofdopties:

Optie 1: Vaste inrichting

• Snelle oprichting, lagere compliancekosten
• Winst wordt in Duitsland belast
• Subsidies gaan naar het Duitse moederbedrijf
• Ideaal voor kleine, tijdelijke projecten

Optie 2: Dochtermaatschappij

• Eigen rechtspersoon, hogere compliancekosten
• Winst wordt lokaal belast (vaak voordeliger)
• Subsidies blijven in de dochtermaatschappij
• Ideaal voor grotere projecten op langere termijn

Mijn tip: vanaf een projectvolume van €500.000 is een dochtermaatschappij meestal zinvol. Kleinere projecten volstaan met een vaste inrichting.

Let op: neem deze beslissing niet alleen. De fiscale impact is complex en sterk afhankelijk van uw situatie.

Praktische gids: zo vraagt u strategisch EU-subsidies aan

Genoeg theorie. Nu laat ik u concreet zien hoe u te werk gaat. Na meer dan honderd begeleide subsidieaanvragen ken ik de valkuilen.

De 5-stappenstrategie voor succesvolle aanvragen

Stap 1: Strategische locatiekeuze (4-6 weken)

Niet elke locatie is voor elk project optimaal. Analyseer systematisch:

• Subsidielandschap van de regio
• Samenwerking en brancheclusters
• Aanbod van gekwalificeerde arbeidskrachten
• Fiscale randvoorwaarden
• Levensonderhoud en infrastructuur

Stap 2: Projectdefinitie en budgettering (6-8 weken)

Hier beslist u over het succes van uw aanvraag. De kritieke punten:

• Duidelijk geformuleerde, meetbare doelen
• Realistische tijdsplanning met marges
• Gedetailleerde begroting (houd 15% marge aan)
• Aantonen van eigen financiering
• Innovatiegehalte van het project

Stap 3: Netwerk opbouwen (parallel aan stap 1+2)

Onderschrijf het belang van goede contacten niet. Belangrijke partijen:

• Lokale economische ontwikkeling
• Brancheverenigingen
• Universiteiten en onderzoeksinstellingen
• Andere subsidieontvangers in uw sector
• Gespecialiseerde adviesbureaus

Stap 4: Aanvraag en opvolging (8-12 weken)

Uw aanvraag is pas het begin. Belangrijk is het vervolg:

• Volledige documentatie bij de eerste indiening
• Proactief communiceren met de autoriteiten
• Snel reageren op vragen
• Indien nodig: aanpassing van de projectomvang

Stap 5: Projectuitvoering en rapportage (projectduur)

Na goedkeuring begint het echte werk:

• Nauwkeurige documentatie van alle uitgaven
• Regelmatige voortgangsrapportages
• Naleving van alle voorwaarden en deadlines
• Voorbereiding op controles

Veelgemaakte fouten en hoe ze te vermijden

Je leert van fouten. Maar nog beter is om ze te voorkomen. De belangrijkste valkuilen:

Fout 1: Onrealistische projectdoelen

Veel ondernemers onderschatten wat in de projecttijd haalbaar is. Wees conservatief en houd ruimte voor het onverwachte.

Fout 2: Onvoldoende financiële planning

Subsidiegeld wordt meestal achteraf uitgekeerd. U moet voorfinancieren. Zorg voor voldoende liquiditeit.

Fout 3: Slordige boekhouding

EU-projecten vereisen nauwkeurige administratie. Richt direct aparte boekhouding in.

Fout 4: Lokale bijzonderheden negeren

Elke regio heeft eigen regels. Steek tijd in de lokale cultuur en zakelijke praktijk.

Fout 5: Gebrek aan communicatie

Houd subsidie-instanties proactief op de hoogte van de voortgang. Stilte wordt snel als probleem gezien.

Expertisenetwerk opbouwen

U hoeft het wiel niet opnieuw uit te vinden. Profiteer van de kennis van anderen:

Juridisch advies:

• Gespecialiseerde kantoren in EU-subsidierecht
• Lokale advocaten voor nationale bijzonderheden
• Internationaal ervaren fiscalisten

Operationele ondersteuning:

• Projectmanagementdiensten
• Boekhoudservices voor EU-projecten
• Vertaalbureaus voor aanvragen

Strategische partners:

• Lokale bedrijven als samenwerkingspartner
• Universiteiten voor onderzoeksprojecten
• Brancheverenigingen voor markttoegang

Investeer 10-15% van uw projectbudget in professionele begeleiding. Dat betaalt zich uit in een hogere slagingskans en betere voorwaarden.

Toekomstverwachting: EU-regionale steun 2025-2030

Wat brengt de toekomst? De volgende EU-subsidieperiode (2028-2034) werpt nu al haar schaduw vooruit. Hier mijn inschatting van de belangrijkste trends:

1. Green Deal gaat overheersen

De EU wil in 2050 klimaatneutraal zijn. Minstens 50% van alle subsidies zal aan klimaatdoelen worden gekoppeld. Ondernemingen die nu in groene technologie investeren, zijn straks de grootste winnaars.

2. Digitalisering blijft topprioriteit

AI, blockchain, IoT – de digitale transformatie is onomkeerbaar. Portugal en Spanje investeren fors in digitale infrastructuur. Duitse bedrijven met technische expertise hebben een streep voor.

3. Minder bureaucratie, meer resultaat

De EU heeft geleerd: ingewikkelde aanvraagprocedures schrikken ondernemers af. De volgende subsidieperiode wordt eenvoudiger, maar meer op resultaat gericht.

4. Focus op innovatie en concurrentiekracht

Puur infrastructuurprojecten krijgen minder steun. Innovatie, onderzoek en internationale concurrentiepositie staan centraal.

5. Meer samenwerking tussen EU-landen

Grensoverschrijdende projecten krijgen voorrang. Duitse bedrijven die samenwerken met Portugese of Spaanse partners maken meer kans op subsidie.

Mijn advies: begin nu met plannen. De beste projecten hebben 2-3 jaar voorbereiding nodig. Wie vroeg begint, haalt de grootste potten binnen.

De toekomst is voor ondernemers die Europees denken en handelen. Portugal en Spanje zijn ideale testmarkten – gesubsidieerd door de EU.

Grijp deze kans. De subsidiepotten zijn goed gevuld, de condities beter dan ooit.

Wat houdt u nog tegen om uw eerste EU-aanvraag te doen?

Uw RMS

Veelgestelde vragen (FAQ)

Kan ik als Duitse staatsburger EU-subsidies aanvragen in Portugal en Spanje?

Ja, absoluut. U hoeft alleen een Portugese of Spaanse vestiging of onderneming op te richten en daar te investeren. Uw Duitse nationaliteit is geen belemmering; het wordt vaak zelfs als voordeel gezien, omdat Duitse bedrijven als betrouwbare partners gelden.

Hoe lang duurt het voordat ik de subsidie ontvang?

In Portugal is de gemiddelde behandeltijd 4-6 maanden, in Spanje 6-12 maanden. De uitbetaling gebeurt meestal per kwartaal na declaratie van de kosten. Voorzie daarom altijd voldoende liquiditeit voor voorfinanciering.

Moet ik de subsidie terugbetalen als mijn project mislukt?

Dat hangt ervan af. Bij niet-verwijtbare stopzetting (zoals veranderende marktomstandigheden) hoeft u doorgaans alleen ontvangen geld voor niet gemaakte kosten terug te betalen. Overtreedt u de subsidieregels, kan het volledige bedrag met rente worden teruggevorderd.

Welke verplichtingen heb ik als ontvanger van subsidie?

U moet periodiek (meestal per kwartaal) rapporteren over de voortgang, alle uitgaven nauwgezet documenteren en de gesubsidieerde activa minstens 5 jaar na afloop in de regio houden. Daarnaast zijn controles door EU-inspecteurs mogelijk.

Kan ik meerdere subsidieregelingen tegelijk combineren?

Ja, maar niet voor dezelfde kostenposten. U kunt verschillende delen van het project via verschillende regelingen financieren of EU-geld combineren met nationale subsidies. Het totaal mag meestal niet boven de 100% uitkomen.

Wat is de invloed van EU-subsidies op mijn Duitse belastingplicht?

Subsidies zijn in principe belast, maar verlagen tegelijk de afschrijfbare aanschafkosten. Netto ontstaat meestal maar weinig extra belasting. Met slimme structuur via een dochtermaatschappij kunt u zelfs belastingvoordeel behalen.

Heb ik per se een lokale partner nodig voor de aanvraag?

Wettelijk niet verplicht, maar in de praktijk sterk aan te raden. Lokale partners kennen de details van de procedures, hebben contacten bij de instanties en zijn van onschatbare waarde bij de uitvoering.

Wat als de randvoorwaarden tijdens het project veranderen?

EU-subsidieprogramma’s zijn over het algemeen stabiel gedurende de looptijd. Kleine aanpassingen zijn meestal mogelijk, mits vooraf aangevraagd. Bij grotere wijzigingen kan heronderhandeling noodzakelijk zijn.

Kleine projecten onder €100.000: loont EU-subsidie dan ook?

Zeker. Juist voor kleinere projecten zijn de subsidiepercentages vaak extra aantrekkelijk. De aanvraagprocedure is relatief eenvoudiger, en de slagingskans hoger dan bij grote projecten.

Hoe herken ik betrouwbare adviseurs voor EU-subsidies?

Kijk naar referenties, specialisatie in EU-recht en transparante tarieven. Betrouwbare adviseurs werken niet op basis van “no cure, no pay” en kunnen succesvolle cases tonen. Vraag altijd meerdere offertes en check referenties grondig.