Liechtensteins Blockchainwet versus Maltas DLT-kader: Cryptoregulering in kleine staten voor Duitse ondernemers

Overzicht van blockchain-wetgeving: Waarom kleine staten het voortouw nemen

Laat ik eerlijk zijn en beginnen met een ongemakkelijke waarheid:

Grote landen zijn traag. Kleine staten zijn wendbaar.

Terwijl in Duitsland honderden ambtenaren discussiëren over ideale cryptoregelgeving, hebben Liechtenstein en Malta allang gehandeld. Het resultaat: twee van de meest vooruitstrevende blockchain-wetten ter wereld.

De drijfveren van kleine staten

Waarom investeren landen met minder dan een miljoen inwoners miljoenen in blockchainwetgeving?

Het antwoord is simpel: economisch overlevingsinstinct.

Liechtenstein leeft van haar financiële sector. Malta wil zich profileren als Blockchain Island. Beide landen zagen vroeg in: wie de beste regels heeft, trekt de beste bedrijven aan.

Daarom ontstonden er twee compleet verschillende benaderingen:

• Liechtenstein: Principe-gebaseerd, technologieneutraal, focus op tokens
• Malta: Regel-gebaseerd, specifiek, gericht op DLT-diensten

Wat maakt deze wetten bijzonder?

Beide regelgevingen bieden ondernemers een doorslaggevend voordeel ten opzichte van Duitsland: rechtszekerheid.

Geen vage richtlijnen, maar duidelijke definities. Geen jarenlange onzekerheid; ondernemers weten direct waar ze aan toe zijn.

En dan wordt het interessant:

Beide systemen zijn zo verschillend als dag en nacht. Liechtenstein kiest voor flexibiliteit, Malta voor detaillering.

Voor Duitse ondernemers geldt: u moet snappen welke aanpak aansluit bij uw bedrijfsmodel.

Daarom bekijken we beide systemen nader.

Liechtenstein Blockchain Act: De TVTG als gouden standaard

De Token- en TT-dienstverlenerswet – kortweg TVTG – is Liechtensteins antwoord op de blockchainrevolutie. Sinds januari 2020 van kracht en door velen gezien als de modernste blockchainwet ter wereld.

Maar wat maakt hem zo uniek?

Principe-gebaseerde benadering

Hier zit de genialiteit van de TVTG:

In plaats van iedere technologie apart te reguleren, definieert Liechtenstein algemene principes. Hierdoor functioneert de wet ook voor technologieën die vandaag nog niet bestaan.

Stel u voor dat een wet alleen auto’s regelt. Maar wat als er straks elektrische auto’s of zelfrijdende wagens komen?

De TVTG regelt daarentegen mobiliteit – en daarmee automatisch alle toekomstige ontwikkelingen.

Focus op de tokeneconomie

Het kloppende hart van de TVTG zijn tokens – digitale units op een decentraal netwerk. De definitie is opzettelijk breed:

• Cryptocurrencies zoals Bitcoin
• Utility tokens voor platformen
• Security tokens voor investeringen
• Stablecoins voor betalingen
• NFT’s voor digitale kunst

Al deze tokens vallen onder de TVTG – met specifieke regels afhankelijk van de functie.

De TT-dienstverlenerslicentie

Wilt u in Liechtenstein een blockchainbedrijf starten? Dan heeft u meestal een TT-dienstverlenerslicentie nodig. TT staat voor Trusted Technology – betrouwbare technologie.

Er zijn tien verschillende TT-services:

Voordelen voor Duitse ondernemers

Waarom zou u als Duitse ondernemer de TVTG overwegen?

Ten eerste: EER-paspoort. Liechtenstein is lid van de Europese Economische Ruimte. Dat betekent: met een vergunning uit Liechtenstein mag u in de hele EU zaken doen.

Ten tweede: Lage belastingen. De vennootschapsbelasting bedraagt slechts 12,5%. Voor holdings zelfs nog minder.

Ten derde: Rechtszekerheid. De TVTG is gedetailleerd uitgewerkt en praktisch getest.

Praktijkvoorbeeld: tokenuitgifte

Stel, u wilt tokens uitgeven voor uw platform. In Duitsland? Juridisch onzeker. In Liechtenstein? Duidelijke regels:

1. TT-dienstverlenerslicentie aanvragen
2. Token-whitepaper opstellen
3. Due diligence uitvoeren
4. Tokens uitgeven en verhandelen

Het hele proces is wettelijk vastgelegd en duurt circa 6-12 maanden.

Let op: de TVTG is niet voor iedereen geschikt. Laten we de alternatieven bekijken.

Malta DLT Framework: De EU-pionier op het gebied van cryptoregulering

Malta koos een andere weg. In plaats van alles in één wet vast te leggen, ontwikkelde het eiland een raamwerk van drie wetten, die samen het Blockchain Island vormen.

Ik laat u graag zien waarom Malta bij veel Duitse ondernemers zo populair is.

Het driesporenmodel

Maltese DLT-regelgeving rust op drie pijlers:

• MDIA (Malta Digital Innovation Authority Act): toezichthoudende autoriteit
• ITAS (Innovative Technology Arrangements and Services Act): technologiecertificering
• VFAA (Virtual Financial Assets Act): financiële diensten

Deze structuur klinkt ingewikkeld – en dat is ze ook – maar het voordeel is uiterste precisie.

VFA-vergunning: Het succesrecept

Voor de meeste Duitse ondernemers is de VFA-vergunning doorslaggevend. VFA staat voor Virtual Financial Assets – virtuele financiële activa.

Wat valt onder VFA? Vrijwel alle tokens die geen:

• E-geld zijn (zoals stablecoins)
• Financiële instrumenten zijn (zoals security tokens)
• Puur utility tokens zijn

Dat betekent dat de meeste cryptocurrencies en platformtokens onder de VFA-wet vallen.

De vier VFA-vergunningen in detail

Malta maakt onderscheid tussen vier typen VFA-diensten:

Malta’s troefkaart: EU-paspoort

Hier wordt Malta pas echt interessant voor Duitse ondernemers:

Als EU-lid heeft Malta automatisch het EU-paspoort. U mag met een Maltese vergunning in 27 EU-landen zakendoen.

Dat paspoort is goud waard. Stel: uw cryptobeurs heeft een Maltese licentie. Daarmee bereikt u legaal en gereguleerd 450 miljoen EU-burgers.

Fiscale overwegingen

Malta concurreert niet alleen met regelgeving, maar ook met belastingvoordelen. Het Maltese belastingsysteem hanteert het Non-Dom-Residency-principe:

• Vennootschapsbelasting: 35% (maar door teruggaaf vaak slechts 5%)
• Geen belasting op buitenlandse winst bij non-dom-status
• Specifieke regels voor cryptowinsten

Bovendien heeft Malta een dubbelbelastingverdrag met Duitsland; dat voorkomt nare verrassingen.

Praktijkvoorbeeld: crypto-exchange

Wilt u een cryptobeurs starten? In Malta gaat dat zo:

1. Class 2 VFA-vergunning aanvragen
2. €125.000 minimumkapitaal storten
3. Compliance officer aanstellen
4. AML-processen implementeren
5. MFSA-keuring ondergaan

Duur: 12-18 maanden. Kosten: €200.000-€300.000 (incl. advocaten en advies).

Dat is niet goedkoop, maar u krijgt er iets voor terug dat in Duitsland onbetaalbaar is: rechtszekerheid.

Zwakkere kanten van Malta

Laten we eerlijk zijn: Malta is niet perfect.

De bureaucratie is stroperig, de toezichthouders zijn overbelast. En sinds de Paradise Papers ligt Malta onder Europees vergrootglas.

Toch blijft Malta voor veel Duitse ondernemers de beste optie voor EU-brede cryptodiensten.

Maar welk systeem past bij u? Laten we de directe vergelijking maken.

Directe vergelijking: Liechtenstein vs Malta voor Duitse ondernemers

Het wordt concreet. U kent nu beide systemen. Maar welk past het beste bij uw bedrijf?

Het antwoord hangt af van drie factoren: uw businessmodel, uw doelmarkt en uw risicobereidheid.

Analyse van het businessmodel

Elk bedrijf heeft zijn eigen regelgeving nodig. Mijn aanbevelingen uit de praktijk:

Diepte van regelgeving

Hier verschillen beide systemen wezenlijk:

Liechtenstein richt zich op principes. De TVTG biedt een kader en veel interpretatiesvrijheid. Voordeel: flexibiliteit. Nadeel: soms onzeker bij nieuwe modellen.

Malta regelt alles tot in detail. Voor elke dienst zijn specifieke regels. Voordeel: precisie. Nadeel: weinig ruimte voor innovatie.

Mijn advies: Heeft u een beproefd businessmodel? Kies Malta. Bent u innovatief? Ga dan voor Liechtenstein.

Tijdspad en vergunningsprocedure

Tijd is geld – zeker in de snelle cryptowereld:

• Liechtenstein: 6-12 maanden voor TT-licentie
• Malta: 12-18 maanden voor VFA-licentie

Waarom is Liechtenstein sneller? Kleinere toezichthouder, minder aanvragen, beproefde processen.

Malta krijgt veel aanvragen te verwerken. De MFSA is structureel overbelast.

Kostenvergelijking in detail

Laten we het over geld hebben. Dit zijn de reële kosten voor een vergunning:

Conclusie: Liechtenstein is goedkoper qua opstart en exploitatie. Malta vraagt meer, maar biedt het EU-paspoort.

Reputatie

Een aspect dat vaak vergeten wordt: Hoe beoordelen partners en investeerders uw vergunning?

Liechtenstein heeft een ijzersterke reputatie als financieel centrum. De TVTG geldt als gouden standaard. Als u zegt We zijn in Liechtenstein vergund, opent dat deuren.

Malta kampt met een minder goed imago. Paradise Papers, EU-kritiek, witwasbeschuldigingen. Of het terecht is of niet – het schaadt de reputatie.

Bij B2B is dat relevant, voor eindklanten meestal niet.

Marktbereik

Hier scoort Malta duidelijk:

• Malta: EU-paspoort voor 450 miljoen mensen
• Liechtenstein: EER-paspoort voor 500 miljoen mensen (EU + Noorwegen, IJsland)

Beide maken Europese handel mogelijk, maar Malta is EU-lid, Liechtenstein niet. Dat kan bij specifieke EU-wetgeving verschil maken.

Fiscale vergelijking

Belasting is complex. Hier de hoofdpunten:

Liechtenstein:

• 12,5% vennootschapsbelasting (standaard)
• 2,5% voor holdings
• Geen DBV met Duitsland (maar EU-richtlijnen)
• Zeer lage beheerskosten

Malta:

• 35% vennootschapsbelasting (maar teruggaaf mogelijk)
• 5% effectief bij slimme structuur
• DBV met Duitsland aanwezig
• Hogere compliancekosten

Let op: beide moeten voldoen aan de Duitse CFC-richtlijnen (AO 14).

Mijn advies: Laat een gespecialiseerd fiscalist alles nalopen. De valkuilen zijn talrijk.

Praktische toepassing: Welk systeem past bij uw bedrijfsmodel?

Theorie is mooi – maar hoe kiest u concreet?

Ik neem u mee in mijn bewezen keuze-matrix. Deze aanpak gebruik ik al jaren voor cliënten, en hij werkt.

De 5-puntencheck

Beantwoord deze vijf vragen eerlijk voordat u een locatie kiest:

1. Waar ligt uw belangrijkste markt? (Duitsland, EU, wereldwijd)
2. Wat is uw geplande omzet? (onder 1 mln, 1-10 mln, boven 10 mln)
3. Hoe innovatief is uw businessmodel? (beproefd, matig nieuw, geheel nieuw)
4. Hoe groot is uw risicobereidheid? (laag, gemiddeld, hoog)
5. Welk budget heeft u voor de opstart? (onder 200k, 200-500k, boven 500k)

Praktisch gebruik van de beslismatrix

Afhankelijk van uw antwoorden ontstaat meestal een duidelijk beeld:

Case study: Duitse ICO-aanbieder

Ik laat u in de praktijk zien hoe de beslissing verloopt:

Situatie: Een Duitse softwareontwikkelaar wil tokens uitgeven voor zijn gamingplatform. Geplande opbrengst: 5 miljoen euro. Doelgroep: Europese gamers.

Analyse:

• Hoofdmarkt: EU (punt Malta)
• Omzet: 5 mln (middenklasse)
• Innovatie: gaming-tokens zijn beproefd
• Risico: gemiddeld (wil snel starten)
• Budget: 300.000 euro voor opstart

Besluit: Liechtenstein

Waarom? De TVTG is geoptimaliseerd voor token-uitgifte. Het EER-paspoort volstaat voor EU-activiteiten. Lagere kosten en snellere uitvoering bij een beproefd model.

Resultaat: tokenlancering na 8 maanden, totale kosten 180.000 euro, succesvolle raise van 4,2 miljoen euro.

Case study: crypto-exchange voor institutionelen

Situatie: Een fintech-team wil een B2B-crypto-exchange voor banken en vermogensbeheerders bouwen. Doel: uitrollen in 15 EU-landen.

Analyse:

• Hoofdmarkt: EU-breed (punt Malta)
• Omzet: 10+ mln gepland
• Innovatie: B2B-focus is nieuw
• Risico: laag (institutionele klanten)
• Budget: 800.000 euro beschikbaar

Besluit: Malta

Waarom? Institutionele klanten verwachten EU-regelgeving. VFA Class 2 is bewezen voor exchanges. Budget volstaat voor Malta-setup.

Resultaat: Vergunning na 14 maanden, eerste bankklanten na 18 maanden, break-even na 2 jaar.

Valkuilen bij de locatiekeuze

Uit mijn adviespraktijk ken ik de meest gemaakte fouten:

1. Alleen op belasting letten: Lage belasting is nutteloos als het businessmodel niet werkt
2. Regelgeving onderschatten: Compliance kost tijd en geld – óók na de vergunning
3. Duitse substantie vergeten: Te weinig substantie kan CFC-problemen veroorzaken
4. Timing negeren: In crypto betekent een jaar vertraging vaak het einde

Praktische aanbevelingen

Na tien jaar internationale belastingconsultancy zijn dit mijn belangrijkste tips:

1. Begin met een substantiële toets: Hoeveel echte aanwezigheid heeft u in het bestemmingsland nodig?
2. Neem Duitse CFC-regels standaard mee: §14 AO kan een zwak gestructureerde constructie de das omdoen
3. Bouw direct goede compliance op: Achteraf bijstellen is tien keer duurder
4. Kies voor ervaren advocaten: In beide landen zijn maar weinig kantoren écht deskundig
5. Bereken structurele bijkomende kosten: De vergunning is pas het begin – compliance loopt altijd door

Maar wat kosten zulke structuren nu écht? Tijd voor concrete cijfers.

Kosten en inspanning: Waarin u werkelijk moet investeren

Laten we eerlijk zijn: beide structuren zijn niet goedkoop.

Maar vaak goedkoper dan ondernemers denken. Probleem is: veel advocaten en consultants schatten de kosten te hoog in – uit voorzichtigheid of onwetendheid.

Hier zijn de eerlijke cijfers uit mijn praktijk.

Liechtenstein: Volledige kostenopbouw

Wat kost een TT-dienstverlenerslicentie echt?

Eenmalige opstartkosten

Jaarlijkse exploitatiekosten

• Compliance Officer: 60.000 – 80.000 euro (kan extern)
• Accountant: 15.000 – 25.000 euro
• Belastingadviseur: 8.000 – 12.000 euro
• FMA-kosten: 5.000 – 10.000 euro
• Kantoor/infrastructuur: 20.000 – 30.000 euro
• Totaal/jaar: 108.000 – 157.000 euro

Malta: De VFA-kostencatalogus

Malta is duurder, maar de kosten zijn transparant geregeld:

Eenmalige opstartkosten

Jaarlijkse exploitatiekosten

• Compliance Officer: 80.000 – 120.000 euro (Maltees ingezetene)
• Money Laundering Reporting Officer: 60.000 – 80.000 euro
• VFA-agent fee: 20.000 – 30.000 euro
• MFSA toezichtskosten: 15.000 – 25.000 euro
• Audit/belasting: 25.000 – 40.000 euro
• Kantoor/personeel: 50.000 – 80.000 euro
• Totaal/jaar: 250.000 – 375.000 euro

Verborgen kosten die vaak vergeten worden

Beide structuren herbergen valkuilen die in adviesgesprekken vaak onbenoemd blijven:

Duitse CFC-regelgeving

Als u de structuur verkeerd opzet, geldt §14 AO; dat betekent: Duitse belastingheffing ondanks een buitenlandse entiteit.

Om dit te voorkomen heeft u nodig:

• Echte operationele activiteit ter plaatse
• Lokale werknemers met beslissingsbevoegdheid
• Een echt bedrijfspand
• Aantoonbaar extern management

Meerprijs: 50.000 – 100.000 euro per jaar

Valutarisico en bankieren

Ook dat wordt onderschat: de bankkosten in beide landen.

Liechtenstein: banken eisen meestal een minimale deposit van 50.000 – 100.000 euro voor cryptobedrijven.

Malta: vergelijkbaar, plus lastig om überhaupt een rekening te openen vanwege het imago.

Technologische compliance

Beide landen hanteren strenge eisen voor IT-beveiliging:

• Penetratietests: 10.000 – 20.000 euro per jaar
• Security audits: 15.000 – 30.000 euro
• Compliance-software: 20.000 – 50.000 euro

ROI-berekening: Wanneer loont welke structuur?

De hamvraag: Vanaf welk omzetniveau wordt het rendabel?

Mijn praktijkregel:

Financiering van licentiekosten

Praktische tip: veel ondernemers onderschatten de cashflowbehoefte.

U moet het kapitaal 12-18 maanden voorgeschoten, voordat de omzet op gang komt. Dat betekent:

• Opstartkosten: 250.000 – 400.000 euro
• Operationele kosten voor 18 maanden: 150.000 – 500.000 euro
• Buffer voor vertragingen: 100.000 – 200.000 euro

Totaalbehoefte: 500.000 – 1.100.000 euro

Dat is veel geld, maar voor succesvolle cryptobedrijven verdient het zich snel terug.

Belangrijker zijn de risico’s. Laten we kijken waar Duitse autoriteiten kritisch op zijn.

Risico’s en valkuilen: Wat Duitse autoriteiten kritisch bekijken

Nu wordt het serieus. Een buitenlandse vergunning is namelijk slechts de helft van het verhaal.

De Duitse belastingdienst en BaFin kijken scherp naar Duitse ondernemers die vanuit het buitenland blockchain-business doen. En ze hebben krachtige instrumenten.

Hier zijn de feiten.

De BaFin-vraag der vragen

De eerste kritische vraag komt meestal van BaFin: Voert u zaken in Duitsland uit?

Dat wordt al snel ingewikkeld. Want zaken doen in Duitsland kan van alles betekenen:

• Duitse klanten benaderen
• Duitstalige website (.de-domein)
• Duitse bankrekeningen gebruiken
• Aangestuurd vanuit Duitsland

Het probleem: BaFin hanteert een ruime interpretatie. Een Duitse oprichter die vanuit München zijn Maltese beurs aanstuurt? Voor BaFin is dat onvergunde activiteit in Duitsland.

De bestuurszetel-valkuil

Hier gaan de meeste dingen mis:

Veel Duitse ondernemers richten een vennootschap op in Liechtenstein of Malta – en sturen deze aan vanuit Duitsland. Dat is juridisch problematisch én fiscaal gevaarlijk.

Vuistregel: waar de belangrijke besluiten vallen, ligt de fiscale zetel van de vennootschap.

Praktijkvoorbeeld: de München ICO-case

Een Duitse ondernemer richtte een vennootschap op in Liechtenstein voor zijn token-lancering. Alles netjes vergund, alle wetten gevolgd.

Maar: hij bestuurde de vennootschap vanuit zijn kantoor in München. De belangrijkste besluiten werden in Duitsland genomen.

Gevolg: de fiscus kwalificeerde de onderneming als Duits. Volledige Duitse belastingheffing, ondanks de Liechtenstein-structuur.

Kosten: 800.000 euro navordering plus rente.

CFC-regeling volgens §14 AO

Dit is het scherpste wapen van de Duitse fiscus:

Wordt uw buitenlandse vennootschap als tussenvennootschap gezien, dan vallen winsten toch onder Duitse belastingheffing. De buitenlandse structuur wordt fiscaal genegeerd.

Wanneer geldt §14 AO?

De CFC-regel geldt als:

1. U meer dan 50% bezit in de buitenlandse vennootschap
2. De vennootschap passieve inkomsten heeft (vaak bij tokenbusiness)
3. De buitenlandse belasting onder 25% ligt
4. Geen echte lokale economische activiteit plaatsvindt

Extra lastig: punt 4 is subjectief. Wat is echte economische activiteit?

Safe harbor-regels

Er zijn uitzonderingen op §14 AO:

• EU-vennootschappen: met aantoonbare economische activiteit
• Actieve business: bij échte operationele activiteiten
• Holdinginkomsten: bij holdings met participaties

Voor Malta (EU-lid) is dit eenvoudiger dan voor Liechtenstein (geen EU).

AML-compliance: de onderschatte killer

Anti-witwasvoorschriften zijn in beide landen zeer strikt. En Duitse toezichthouders controleren of u de regels daadwerkelijk naleeft.

Typische AML-fouten

1. Onvolledige KYC-processen: een Duitse klant zonder correcte identificatie kan uw vergunning kosten
2. Geen transactiemonitoring: verdachte transacties moeten gemeld worden – ook bij Duitse klanten
3. Slechte documentatie: elke AML-beslissing moet onderbouwd zijn

Bij overtreding zijn de sancties:

• Boetes tot 500.000 euro
• Intrekking vergunning
• Straffrechtelijke vervolging in Duitsland

De AVG-uitdaging

Een vaak vergeten risico: gegevensbescherming.

Heeft u Duitse of EU-klanten? Dan geldt de AVG volledig. Dat betekent:

• EU-dataprotection-officer nodig
• Privacy impact assessment voor blockchaindata
• Recht op verwijdering (lastig op blockchain)
• Dataoverdracht naar derde landen is problematisch

AVG-boetes kunnen oplopen tot 4% van de jaaromzet. Bij 10 miljoen omzet is dat 400.000 euro.

Fiscale transparantieverplichtingen

Duitsland scherpt de aanmeldplichten voor buitenlandse constructies voortdurend aan:

Meldplicht volgens §138a AO

U moet aan de Duitse fiscus melden:

• Oprichtingen van buitenlandse vennootschappen
• Start buitenlandse business
• Belangrijke statutenwijzigingen
• Winstuitkeringen

Termijn: binnen één maand. Te laat melden: boete van 5.000 – 25.000 euro.

Country-by-country reporting

Vanaf 750 miljoen euro omzet per groep moet u gespecificeerd rapporteren:

• Omzet per land
• Winst per land
• Werknemers per land
• Businessactiviteiten per land

Dit maakt agressieve belastingstructuren transparant – én kwetsbaar.

Vermogensopbouw in het buitenland

Een persoonlijk risico voor u als oprichter:

Bezit u aandelen in buitenlandse cryptobedrijven, dan moet u daarover belasting betalen:

• Verkoopwinst: Bij verkoop volgens § 17 EStG (25% bij >1% deelname)
• Fictief dividend: Bij toepassing van §14 AO
• Erfbelasting: Aandelen in buitenlandse bedrijven meldplichtig

Risico’s minimaliseren: hoe doet u dat?

Met de juiste structuur is het goed te doen. Mijn checklist:

1. Bouw échte substantie op: Geen postbusfirma maar echte activiteiten ter plaatse
2. Lokale directie: Besluiten moeten plaatselijk genomen worden
3. Beperk Duitse activiteiten: Geen klantenservice of marketing vanuit Duitsland
4. Wees transparant richting de fiscus: Voldoe aan alle meldplichten
5. Professionele compliance: Geen compromissen op AML/AVG
6. Belastingadvies: Gespecialiseerd advies in Duitsland én in het bestemmingsland

Dat kost geld – maar minder dan een onaangekondigde belastingcontrole.

Tot slot: Hoe ontwikkelt de regelgeving zich verder?

Toekomstperspectief: Hoe de cryptoregulering zich ontwikkelt

De blockchainwereld verandert razendsnel. De regelgeving probeert mee te bewegen.

Wat betekent dat voor uw keuze tussen Liechtenstein en Malta? En welke ontwikkelingen moet u in de gaten houden?

Hier mijn inschatting van de belangrijkste trends.

MiCA: De EU-revolutie komt eraan

De Markets in Crypto-Assets Regulation verandert alles. Vanaf 2025 geldt MiCA in de hele EU – en dus ook in Malta.

Wat betekent dit concreet?

Uniforme EU-standaarden

MiCA legt voor het eerst EU-brede cryptoregels vast. Dus:

• Een vergunning geldig in de hele EU (échte single market)
• Uniforme kapitaaleisen
• Gelijke AML-normen
• Gelijke bescherming van klanten

Voor Malta is dat een voordeel: de bestaande VFA-licenties worden MiCA-compatibel.

Voor Liechtenstein wordt het lastiger: als niet-EU-land moet het vorstendom wetten aanpassen om EU-toegang te behouden.

Nieuwe vergunningstypen onder MiCA

MiCA introduceert nieuwe dienstencategorieën:

Liechtensteins antwoord op MiCA

Liechtenstein zit niet stil. Het vorstendom werkt aan TVTG 2.0 – een nieuwe versie voor het MiCA-tijdperk.

De geplande aanpassingen:

• EU-equivalentie: TVTG-licenties moeten MiCA-gelijkwaardig worden
• Nieuwe token-categorieën: Aanpassing aan de MiCA-definities
• Beter EU-paspoort: Betere EU-toegang ondanks geen EU-lidmaatschap
• DeFi-regelgeving: Specifieke regels voor decentrale diensten

Duitsland haalt in

Ook Duitsland beweegt. De geplande Wet digitalisering financiële markten brengt importante wijzigingen:

Crypto-custody wordt gemeengoed

De BaFin erkent cryptobewaring als bankdienst. Dat betekent:

• Duitse banken mogen crypto’s bewaren
• Volledige bankvergunning voor custodians mogelijk
• Depositogarantie voor cryptotegoeden

Voor Duitse ondernemers wordt dat een reëel alternatief voor buitenlandse constructies.

Programmeergeld (digitale euro)

De ECB test de digitale euro. Komt hij er, dan verandert alles:

• Staatcrypto als standaard
• Nieuwe compliance-eisen
• Andere concurrentiesituatie voor private stablecoins

Nieuwe technologieën, nieuwe uitdagingen

De volgende golf aan regelgeving wordt ingegeven door nieuwe technologieën:

DeFi-protocollen

Gedecentraliseerde financiële protocollen zijn nu nog nauwelijks gereguleerd. Dat verandert:

• Liechtenstein: TVTG omvat al veel DeFi-oplossingen
• Malta: Lastiger, want VFA gericht op gecentraliseerde diensten
• EU/MiCA: Nog geen duidelijke DeFi-regels

Hier kan Liechtenstein voorsprong behouden.

NFT’s en het metaverse

Non-fungible tokens en virtual reality roepen nieuwe juridische vragen op:

• Zijn NFT’s financieel instrument of kunst?
• Welke wetten gelden in de virtuele wereld?
• Hoe worden virtuele eigendommen belast?

Beide landen werken aan NFT-specifieke regels.

Geopolitieke verschuivingen

De VS verstrengt de cryptoregels. Dat kan Europa versterken:

Amerikaanse exodus van cryptobedrijven

Veel Amerikaanse cryptofirma’s zoeken Europese alternatieven. Winnaars:

• Malta voor grote exchanges
• Liechtenstein voor innovatieve DeFi-projecten
• Duitsland voor institutionele diensten

Digitale yuan en CBDC’s

China’s digitale yuan en andere CBDC’s veranderen het speelveld. Europa moet concurreren.

Mijn prognose voor de komende 5 jaar

Op basis van de huidige situatie verwacht ik:

1. 2024-2025: MiCA gaat van start, Malta profiteert als first mover
2. 2025-2026: Liechtenstein past de TVTG aan, behoudt innovatievoorsprong
3. 2026-2027: Duitsland wordt competitief, terugkeereffect
4. 2027-2029: Consolidatie, alleen de sterkste locaties blijven over

Winnaars en verliezers

Waarschijnlijke winnaars:

• Malta: profiteert van MiCA-compatibiliteit
• Duitsland: haalt regelgevend in
• Zwitserland: blijft aantrekkelijk als niet-EU-alternatief

Mogelijke verliezers:

• Kleine cryptolocaties zonder echte innovatie
• Liechtenstein: alleen veilig bij succesvolle TVTG-aanpassing
• Puur belastingparadijzen: compliance weegt zwaarder dan lage belasting

Strategische aanbevelingen

Wat betekent dit voor uw keuze?

1. Kortetermijn (2024-2025): Malta voor snelle EU-activiteiten, Liechtenstein bij innovatie
2. Middellang (2025-2027): Bouw flexibele structuren die kunnen mee-evolueren
3. Lange termijn (2027+): Hou Duitsland als optie in de gaten

Het belangrijkste: blijf flexibel. Cryptoregelgeving is een moving target.

Een goed gestructureerde buitenlandse vestiging vandaag kan morgen indien gewenst makkelijk terugverhuizen naar Duitsland – als de voorwaarden kloppen.

Veelgestelde vragen over Liechtenstein vs Malta blockchain-regulering