Portugal: Następca NHR od 2025 roku – nowe korzyści podatkowe po wygaśnięciu statusu Non-Habitual Resident oraz alternatywne strategie optymalizacji

Przechodzę od razu do rzeczy:

Zakończenie programu Non-Habitual Resident (NHR) w Portugalii z dniem 31 grudnia 2023 początkowo wprowadziło dezorientację wśród wielu moich klientów. W pełni to rozumiem. W końcu NHR był dla wielu przepustką do korzystnego podatkowo życia w Portugalii.

Ale mam dobrą wiadomość:

Portugalia nie zamknęła po prostu wszystkich drzwi. Zamiast tego wprowadziła nowe, precyzyjne ulgi podatkowe. I szczerze mówiąc: dla większości moich klientów są one nawet atrakcyjniejsze niż stary status NHR.

Dlaczego? Bo są bardziej sprecyzowane i oferują mniej szarych stref.

W tym artykule pokażę konkretne zasady przejściowe po NHR oraz wyjaśnię, które alternatywne strategie podatkowe są teraz najbardziej sensowne. Nie pominę ani korzyści, ani potencjalnych pułapek.

Będziesz zaskoczony, jakie możliwości w Portugalii pojawią się w 2025 roku.

Z poważaniem, RMS

Portugal NHR-successor 2025: Co się naprawdę zmienia

Zanim przejdziemy do szczegółów, chcę wyjaśnić jedno nieporozumienie:

Wielu uważa, że Portugalia zniosła wszystkie ulgi podatkowe dla nierezydentów międzynarodowych. To nieprawda.

W rzeczywistości rząd portugalski wprowadził Tax Incentive Regime (TIR). System ten zastępuje status NHR i jest nawet korzystniejszy w kilku aspektach.

Nowy Tax Incentive Regime (TIR) w skrócie

TIR jest skierowany do wykwalifikowanych specjalistów i przedsiębiorców. Oto najważniejsze założenia:

• Okres obowiązywania: 10 lat
• Stawka podatku: 20% od portugalskiego dochodu (zamiast do 48%)
• Dochody zagraniczne: W dużej mierze zwolnione z podatku, jeśli zostały opodatkowane w kraju pochodzenia
• Warunek: Minimum 183 dni rocznie w Portugalii
• Kwalifikacje: Udokumentowane określone kwalifikacje zawodowe

Na pierwszy rzut oka przypomina NHR. Klucz tkwi jednak w szczegółach.

Najważniejsze różnice względem starego statusu NHR

Główna różnica to sposób składania wniosków oraz wymagania kwalifikacyjne. Status NHR był stosunkowo łatwy do uzyskania — do TIR trzeba podejść selektywnie.

Szczególnie warte uwagi: TIR oferuje dodatkowe zachęty dla inwestorów nieruchomości. Kto kupi nieruchomość o wartości od 500.000 euro, może liczyć na kolejne ulgi podatkowe.

Kto najbardziej zyska na nowym TIR?

Moje doświadczenie doradcze wskazuje na trzy grupy, które szczególnie zyskują na TIR:

1. Przedsiębiorcy IT i konsultanci: Zwykle mają wymagane kwalifikacje, a jednolita 20% podatek jest znacznie niższy niż w Niemczech czy Austrii
2. Emeryci z zagranicznymi rentami: Szczególnie przy wysokich rentach z krajów UE wynikają duże oszczędności
3. Inwestorzy nieruchomości: Kombinacja TIR i zakupu nieruchomości daje podwójne korzyści

Przykład z praktyki: Niemiecki konsultant IT z rocznym obrotem 150.000 euro oszczędza na TIR ok. 45.000 euro podatku rocznie w porównaniu z niemieckim systemem.

To naprawdę niemała suma.

Nowe portugalskie systemy zachęt podatkowych w szczegółach

Teraz czas na praktykę. Bo TIR to nie jedyne nowe narzędzie podatkowe w Portugalii.

Rząd wprowadził cały zestaw środków, dostosowanych do różnych grup docelowych i sytuacji życiowych.

Regime dla działalności naukowej (Scientific Research Activities Regime)

Ten system skierowany jest szczególnie do naukowców i badaczy. Wymogi są wyższe, ale korzyści również większe:

• Stawka podatku: 0% przez pierwsze dwa lata, następnie 20%
• Okres: Do 10 lat
• Warunek: Praca w uznanej instytucji badawczej
• Dodatkowy bonus: Zwolnienie ze składek na ubezpieczenie społeczne przez pierwsze dwa lata

Szczególnie interesujące dla przedsiębiorców: również rozwój innowacyjnych technologii może podlegać pod ten system.

Digital Nomad Visa i jego implikacje podatkowe

W 2022 Portugalia wprowadziła Digital Nomad Visa (D7 Visa). Uwaga: to nie jest program podatkowy, tylko pozwolenie na pobyt.

Mimo to pojawiają się korzyści podatkowe:

• Łatwiejsze ubieganie się o status TIR
• Pewność statusu rezydenta podatkowego
• Dostęp do wszystkich portugalskich przywilejów podatkowych

Praktyczna wskazówka: Wielu moich klientów łączy Digital Nomad Visa ze statusem TIR. Działa to świetnie, ale wymaga przemyślanego planu.

Ulgi podatkowe dla startupów

Portugalia chce być hubem startupowym, dlatego przewiduje szczególne rozwiązania dla firm na start:

Szczególnie ciekawe: Definicja innowacyjna działalność” jest szeroka — mogą skorzystać nawet klasyczne biznesy online.

Alternatywa dla Golden Visa: Art. 73º-A kodeksu IRC

Po zakończeniu programu Golden Visa Portugalia wprowadziła nowy system, adresowany do zamożnych cudzoziemców chcących inwestować istotne środki w Portugalii.

Najważniejsze założenia:

• Minimalna inwestycja: 500.000 euro w portugalskie nieruchomości lub spółki
• Ulga podatkowa: jednolity 20% podatek od dochodów światowych
• Okres: 10 lat, z możliwością przedłużenia
• Wymóg pobytu: tylko 7 dni w roku

To faktycznie następca programu Golden Visa — tyle że skoncentrowany bardziej na podatkach niż na zezwoleń na pobyt.

Alternatywne strategie optymalizacji podatkowej dla Portugalii

Teraz najciekawsza część z punktu widzenia doradcy podatkowego:

Kombinacje możliwości.

Nowe portugalskie regulacje nie funkcjonują w próżni. Można je sprytnie łączyć z innymi europejskimi systemami podatkowymi.

Kombinacja Portugalia–Cypr

Wielu moich klientów skutecznie stosuje tę strukturę:

1. Miejsce zamieszkania: Portugalia (status TIR)
2. Spółka holdingowa: Cypr (12,5% CIT)
3. Spółka operacyjna: zależnie od profilu działalności

Zaleta: Dywidendy z cypryjskiego holdingu są w Portugalii często zwolnione z podatku (przy odpowiednim opodatkowaniu na Cyprze).

Praktyczny przykład: Przedsiębiorca e-commerce z rocznym zyskiem 500.000 euro dzięki tej strukturze oszczędza ok. 180.000 euro podatku rocznie w porównaniu do Niemiec.

Imponujące, prawda?

Portugalia jako baza międzynarodowej optymalizacji podatkowej

Portugalia daje przewagę w porównaniu z Dubajem czy innymi rajami podatkowymi: jest członkiem UE.

Oznacza to konkretne korzyści:

• Dostęp do unijnych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania
• Uznanie przez niemieckie i austriackie urzędy skarbowe
• Pewność prawa zgodnie ze standardami UE
• Brak problemów z CRS (Common Reporting Standard)

Ostatni punkt jest szczególnie istotny. Konta w Dubaju są automatycznie raportowane do niemieckiego urzędu skarbowego, natomiast wewnątrz UE — jest dużo mniej problemów.

Sprytne wykorzystanie zasady 183 dni

Minimalny pobyt 183 dni w roku na początku wydaje się odstraszający. Dzięki dobremu planowaniu staje się jednak atutem.

Moja sprawdzona strategia na 183 dni:

Łącznie: 260 dni w Portugalii. To więcej niż trzeba i daje margines na nieprzewidziane podróże.

Nieruchomości jako narzędzie optymalizacji podatkowej

Portugalia oferuje dodatkowe korzyści podatkowe dla inwestorów nieruchomości. Warto je wpleść w całościową strategię:

• Urban Rehabilitation Tax Benefits: do 45% oszczędności przy renowacji
• Rural Tourism Incentives: dodatkowe odpisy dla nieruchomości turystycznych
• Energy Efficiency Credits: ulgi na ekologiczne modernizacje

Sprytny pomysł: Nieruchomość nie tylko do mieszkania, ale również jako źródło dochodu. Wielu moich klientów wynajmuje swoje domy w Portugalii, gdy przebywają za granicą.

Najlepsze: dochody z wynajmu podlegają w TIR tylko 20% podatku.

Cypr vs. Dubaj vs. Portugalia: Szczery bilans

Powiem szczerze:

To pytanie słyszę codziennie. Richard, gdzie zapłacę najmniej podatków?”

Ale to zbyt proste spojrzenie. Ważne nie tylko jak najniższy podatek, lecz najlepsza strategia dla całego Twojego życia i biznesu.

Mimo to — oto szczere porównanie.

Stawki podatkowe – zestawienie

Na pierwszy rzut oka wygrywa Dubaj. Ale przyjrzyjmy się bliżej.

Ukryte koszty i wady

Każdy system ma swoje haczyki. Najważniejsze pułapki:

Dubaj: Blask i cienie

• Koszty życia: 40-60% wyższe niż w Portugalii
• Problemy bankowe: Trudne otwarcie konta, wysokie progi minimalne
• Wymóg substancji: Coraz surowsze wymagania UE
• Różnice kulturowe: Nie dla każdego na dłuższą metę
• Raportowanie CRS: Automatyczne zgłoszenia do niemieckich organów

Cypr: Solidny, ale skomplikowany

• Skomplikowane struktury: Bez holdingów często nieoptymalnie
• Wymogi substancji: Biuro i lokalni pracownicy obowiązkowi
• Ograniczona infrastruktura: Mała gospodarka, mniej możliwości
• Presja UE: Zapowiedziane kolejne obostrzenia

Portugalia: Przejrzystość i bezpieczeństwo

• Zasada 183 dni: Konieczna związanie z miejscem
• Opodatkowanie UE: Wyższe niż w krajach bez podatku
• Biurokracja: Typowo południowoeuropejsko powolna
• Wymóg kwalifikacji: Nie każdy otrzyma status TIR

Moja szczera ocena wg profilu przedsiębiorcy

Po setkach konsultacji, oto proste zasady kciuka:

Portugalia jest idealna dla:

• Przedsiębiorców z orientacją na UE
• Rodzin z dziećmi
• Osób ceniących pewność prawa
• Strategów długoterminowych
• Inwestorów w nieruchomości

Dubaj sprawdzi się u:

• Bardzo wysokie dochody (od 500k+ euro/rok)
• Strategie krótkoterminowe
• Handel z Bliskim Wschodem / Azją
• Przedsiębiorcy bez zobowiązań rodzinnych
• Osoby lubiące ryzyko i optymalizację

Cypr jest dobry dla:

• Struktury holdingowe
• Międzynarodowi usługodawcy
• Kombinacje z innymi krajami UE
• Średnie dochody (100-300k euro/rok)
• Obywatele UE z elastycznymi strukturami

Przykład z praktyki: niemiecki programista ze 200.000 euro rocznie i rodziną wybrał Portugalię. Uzasadnił to: 40.000 euro oszczędności podatkowej świetnie, ale jakość życia w Lizbonie jest bezcenna.”

To mówi wszystko.

Krok po kroku: Tak zoptymalizujesz swoją strategię podatkową 2025

Dość teorii. Przejdźmy do praktyki.

Oto mój sprawdzony, 6-etapowy schemat skutecznej optymalizacji podatkowej z Portugalią jako bazą.

Krok 1: Analiza obecnego obciążenia podatkowego

Zanim zdecydujesz się na przeprowadzkę, musisz znać swoje aktualne całkowite obciążenie podatkowe:

• Podatek dochodowy + dodatek solidarnościowy
• Podatek od działalności gospodarczej (jeśli dotyczy)
• Składki na ubezpieczenia społeczne
• VAT (jeśli istotne)
• Podatek kościelny (jeśli dotyczy)

Przykład: Konsultant z Monachium, zyski 150.000 euro płaci ok.:

Prawie połowa zysku trafia do państwa. To punkt odniesienia dla wszystkich alternatyw.

Krok 2: Sprawdź kwalifikację do statusu TIR

Nie każdy otrzyma status TIR. Sprawdź zawczasu, czy się kwalifikujesz:

1. Dyplom uczelni: Licencjat lub wyższy z odpowiedniego kierunku
2. Doświadczenie: Minimum 3 lata w kwalifikowanej działalności
3. Wykaz dochodów: Wystarczające środki finansowe
4. Niekaralność: Zaświadczenie o niekaralności
5. Zaświadczenie lekarskie: Badanie medyczne

Trik: Przygotuj wszystkie dokumenty jeszcze przed przeprowadzką. Skrócisz formalności nawet o kilka miesięcy.

Krok 3: Dostosuj strukturę działalności

Twoja obecna niemiecka spółka lub działalność może nie być optymalna do strategii portugalskiej. Typowe adaptacje:

Opcja A: Założenie firmy w Portugalii

• Unipessoal por Quotas (odpowiednik niemieckiej GmbH)
• Koszty założenia: ok. 2.500 euro
• Opodatkowanie: 17% (startup) lub 21% (standard)
• Zaleta: pełna relokacja do Portugalii

Opcja B: Struktura holdingowa

• Niemiecka spółka pozostaje
• Portugalska holding obejmuje udziały
• Dywidendy w Portugalii opodatkowane 20%
• Zaleta: elastyczność przy późniejszych zmianach

Opcja C: Struktura międzynarodowa

• Spółka operacyjna w Portugalii
• Holding na Cyprze lub innej jurysdykcji UE
• Optymalizacja przez umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania
• Zaleta: maksymalna optymalizacja podatkowa

Najlepsza opcja zależy od profilu biznesu. Usługodawca zazwyczaj wybierze A, sprzedawca produktów często C.

Krok 4: Strategiczne planowanie zmiany rezydencji

Zmiana miejsca zamieszkania to więcej niż przeprowadzka — to decyzja o poważnych skutkach podatkowych.

Oto moja lista kontrolna dla idealnego terminu:

1. Zakończenie roku: Przeniesienie na 31.12. zapobiega komplikacjom podziału roku
2. Uwzględnij rok obrotowy: Dobrze zaplanuj, jeśli Twój rok obrotowy się różni
3. Pilnuj minimalnego pobytu: 183 dni w Portugalii konieczne
4. Wyrejestrowanie się w Niemczech: Zgłoś to do wszystkich urzędów
5. Rejestracja w Portugalii: Zdobądź numer NIF i zgłoś się do ubezpieczeń społecznych

Krytyczny element: Wiele osób nie zauważa niemieckiego podatku od wyjazdu (Wegzugsbesteuerung). Przy udziale powyżej 1% możesz zapłacić do 26% podatku od utajnionych rezerw.

Istnieją jednak rozwiązania.

Krok 5: Nowa struktura bankowa i zarządzanie majątkiem

Zmiana kraju to także różne potrzeby bankowe. O czym pamiętać:

• Konto w Portugalii: Do lokalnych wydatków i wykazania statusu TIR
• Międzynarodowe Private Banking: Przy większych majątkach
• Konta wielowalutowe: Do działalności globalnej
• Karty kredytowe: Uzgodnione z nową rezydencją podatkową

Wskazówka: Otwórz konto w Portugalii przed przeprowadzką — pokazuje to powagę Twoich zamiarów władzom.

Krok 6: Zachowaj stałą zgodność z przepisami

Status TIR nie działa automatycznie. Musisz stale spełniać określone warunki:

Moja rada: zainwestuj w dobrego portugalskiego doradcę podatkowego. Koszty rzędu 2.000–5.000 euro rocznie to wydatek, który pozwala spać spokojnie.

Jak uniknąć typowych błędów przy następcy NHR w Portugalii

Po ponad 200 konsultacjach w Portugalii znam te pułapki na wylot. Oto najczęstsze błędy i sposoby na ich uniknięcie.

Błąd 1: Niedoceń zasady 183 dni

Wielu myśli: 183 dni? Bez problemu.” Potem pojawia się rzeczywistość.

Najczęstsze problemy:

• Obowiązki rodzinne: Niespodziewane sytuacje, np. choroba rodzica
• Nagłe potrzeby biznesowe: Ważne spotkania w Niemczech
• Błędne liczenie: Dni przyjazdu/wyjazdu liczone błędnie
• Brak dokumentacji: Brak potwierdzeń ilości dni pobytu

Moja rada: prowadź cyfrowy dziennik pobytowy. Istnieją aplikacje śledzące Twój pobyt automatycznie — bezcenne podczas ewentualnej kontroli.

Błąd 2: Nierealne oczekiwania dotyczące oszczędności podatkowych

Często słyszę: W Portugalii płacę tylko 20% podatku!” To nie cała prawda.

Rzeczywistość jest bardziej złożona:

Składki na ubezpieczenie społeczne są często pomijane. To koszt powyżej 20% podatku.

Błąd 3: Niepełna transformacja struktury biznesowej

Wielu optymalizuje tylko na poziomie osobistym, zapominając o firmie. Może to drogo kosztować.

Typowe uchybienia:

• Niemiecka GmbH bez zmian
• Niezamierzona działalność w Niemczech
• Niespełnienie wymogów substancji
• Nieprawidłowe zastosowanie umów o podwójnym opodatkowaniu

Przykład: Klient zostawił niemiecką GmbH bez zmian. Efekt: niemiecki urząd nie uznał przenosin do Portugalii, bo działalność gospodarcza” dalej była w Niemczech.

Rozwiązanie: faktyczne przeniesienie aktywności do Portugalii.

Błąd 4: Niewystarczająca dokumentacja

Portugalskie władze są szczegółowe. Bez dokładnej dokumentacji status TIR łatwo stracić.

Co dokumentować:

1. Dni pobytu: Pełna ewidencja pobytu 183+ dni
2. Aktywność zawodową: Dowód na wykonywanie kwalifikowanej pracy
3. Dochody: Pełen rejestr wszystkich przychodów
4. Wydatki: Dowody na koszty utrzymania w Portugalii
5. Umowy: Najem, praca, udziały

Moja rada: wszystko skanuj i przechowuj w chmurze. Zawsze będziesz mieć dostęp — nawet jeśli pojawią się pytania urzędu.

Błąd 5: Brak planu wyjścia

Co, gdy zdecydujesz się wyjechać z Portugalii? Wiele osób o tym nie myśli — i podwójnie płaci.

Ważne rozważania przy planowaniu wyjścia:

• Okres karencji: Przynajmniej 5 lat statusu TIR
• Elastyczność struktury: Struktury firmowe zaprojektowane pod zmiany
• Konsekwencje podatkowe: Podatek wyjazdowy (Wegzugsbesteuerung) również przy wyjeździe z Portugalii
• Nieruchomości: Sprzedaż/ wynajem zaplanować strategicznie

Przykład: Klient sprzedał portugalską strukturę po 3 latach, nie znając okresu karencji przy zyskach kapitałowych, i zapłacił 28% podatku od sprzedaży nieruchomości. Przy lepszym planie byłoby tylko 14%.

Błąd 6: Zaniedbanie niemieckiej strony

Przeprowadzka do Portugalii nie zawsze kończy niemieckie zobowiązania podatkowe. Najczęstsze problemy:

• Ograniczony obowiązek podatkowy: Określone dochody nadal opodatkowane w Niemczech
• Działalność w Niemczech: Przez home office lub inne powiązania
• Wegzugsbesteuerung: Przy istotnych udziałach
• Obowiązki zgłaszania: Niektóre pozostają nawet po wyjeździe

Moja rada: Ostatni niemiecki PIT warto zweryfikować u eksperta. Często niemiecki urząd wraca nawet po latach z dodatkowymi pytaniami.

Lepiej być przygotowanym.

Najczęściej zadawane pytania dotyczące następcy NHR w Portugalii

Czy mogę ubiegać się o status TIR wstecznie?

Nie, status TIR można otrzymać tylko na przyszłość. Wniosek należy złożyć przed rozpoczęciem działalności w Portugalii. Nie ma możliwości retrospektywnego wnioskowania za minione okresy.

Co stanie się z moim niemieckim ubezpieczeniem zdrowotnym?

Przy rzeczywistej zmianie miejsca zamieszkania do Portugalii kończy się obowiązek posiadania niemieckiego ubezpieczenia zdrowotnego. Musisz ubezpieczyć się w Portugalii. Osoby prywatnie ubezpieczone mogą często zachować uprawnienia do powrotu. Ubezpieczenie UE obowiązuje w obu krajach.

Jak status TIR wpływa na moje nieruchomości w Niemczech?

Niemieckie nieruchomości nadal podlegają niemieckim podatkom. Przychody z najmu są opodatkowane w Niemczech. Jednak te dochody można często zwolnić z portugalskiego podatku, aby uniknąć podwójnego opodatkowania.

Czy emeryt może skorzystać z TIR?

Tak, ale tylko jeśli prowadzi kwalifikowaną działalność. Sama emerytura nie wystarcza do uzyskania statusu TIR. Wielu emerytów pracuje więc jako konsultanci lub w innych kwalifikowanych zawodach, aby spełnić wymagania.

Jakie są bieżące koszty utrzymania statusu TIR?

Bezpośrednie koszty są niskie (około 200 euro opłaty wstępnej). Pośrednie obejmują: doradztwo podatkowe (2.000–5.000 euro/rok), księgowość (1.000–3.000 euro/rok) oraz ewentualne koszty prawne przy bardziej złożonych strukturach.

Co jeśli stracę status TIR?

W razie utraty statusu obowiązuje zwykłe, progresywne opodatkowanie portugalskie (do 48%). Już wykorzystane korzyści nie podlegają zwrotowi. Ważne: stale spełniać warunki TIR.

Czy mogę łączyć TIR z innymi programami UE?

Tak, ale z ograniczeniami. Może być się rezydentem podatkowym tylko jednego kraju UE jednocześnie. Można jednak korzystnie łączyć TIR z holdingami w innych krajach UE.

Jak udokumentować 183 dni pobytu w Portugalii?

Zbieraj wszelkie dowody: bilety lotnicze, faktury hotelowe, umowy najmu, wyciągi z kart kredytowych, paragony za paliwo. Prowadź cyfrowy dziennik podróży. Kontrole graniczne automatycznie rejestrują stemple. Aplikacje mogą używać danych GPS do dokumentacji.

W jakim języku składa się dokumenty oficjalne?

Wszystkie dokumenty muszą być po portugalsku lub z urzędowym tłumaczeniem. Niemieckie dokumenty wymagają apostille oraz tłumaczenia przysięgłego. Przygotowania dokumentów trwają zwykle 4–6 tygodni.

Czy status TIR może zostać odebrany?

Tak, przy naruszeniu warunków status może zostać odebrany. Częste powody: niespełnienie zasady 183 dni, utrata kwalifikacji zawodowych, nieprawdziwe dane we wniosku, powtarzające się naruszenia obowiązków zgłoszeniowych.