Portugalia vs. Hiszpania vs. Włochy: Opodatkowanie emerytur w Europie Południowej dla niemieckich emerytów – gdzie emerytura starcza na najdłużej

Niemiecka emerytura za granicą: Co musisz wiedzieć o opodatkowaniu

Zanim przejdziemy do szczegółów dla poszczególnych krajów, chcę wyjaśnić podstawy. To tutaj popełnia się najwięcej błędów.

Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania: Twój najważniejszy parasol

Niemcy zawarły z Portugalią, Hiszpanią i Włochami tak zwane Umowy o Unikaniu Podwójnego Opodatkowania (UPO). Co to oznacza? Nie płacisz swojej emerytury dwa razy – jednocześnie w Niemczech i w kraju zamieszkania.

Oto najważniejsze: To UPO określa, które państwo może pobrać podatek. I to właśnie tutaj tkwią kluczowe różnice pomiędzy tymi trzema krajami.

Niemiecka emerytura: Co należy wiedzieć

Twoja niemiecka emerytura z systemu powszechnego opodatkowana jest w Niemczech tylko w niewielkim stopniu, jeśli przeprowadzasz się za granicę. Powód? Prawo do opodatkowania przechodzi zwykle na Twój nowy kraj zamieszkania.

Ale uwaga: Prywatne i zakładowe emerytury są często traktowane inaczej. W ich przypadku Niemcy zazwyczaj zachowują prawo do opodatkowania.

Przykład: Hans (67 lat) pobiera miesięcznie 1 800 euro emerytury państwowej i 600 euro emerytury zakładowej. Po przeprowadzce do Portugalii opodatkowaniu w tym kraju podlega tylko emerytura państwowa. Emerytura zakładowa pozostaje opodatkowana w Niemczech.

Dlaczego miejsce zamieszkania jest kluczowe

Tutaj robi się ciekawie: O opodatkowaniu decyduje Twój rezydencja podatkowa. To miejsce, w którym faktycznie przebywasz – czyli ponad 183 dni w roku.

Czyli: Musisz naprawdę się zdecydować. Jedną nogą w Niemczech, drugą w Portugalii – to podatkowo nie działa.

Portugalia: Dlaczego niemieccy emeryci często wypadają tu najlepiej

Portugalia w ostatnich latach przeżywa prawdziwy boom wśród niemieckich emerytów. I to nie bez powodu.

Program NHR: Dziesięć lat niemal bez podatku

Tajemnica Portugalii to Não Habitual Resident” (NHR). Ten program istnieje od 2009 roku i jest dla emerytów prawdziwym przełomem.

Jak to działa: Jako NHR płacisz od swojej niemieckiej emerytury przez dziesięć lat tylko 10% podatku w Portugalii – pod warunkiem, że emerytura nie była opodatkowana wcześniej w Niemczech.

Przykład wyliczenia: Maria (65 lat) pobiera 2 200 euro emerytury państwowej miesięcznie. W Niemczech zapłaciłaby od tego ok. 180 euro podatku. Jako NHR w Portugalii: 10% przez dziesięć lat.

To ponad 21 000 euro oszczędności w ciągu dziesięciu lat. Robi wrażenie, prawda?

Co po NHR: Co dzieje się później?

Po dziesięciu latach program NHR się kończy. Następuje opodatkowanie według zwykłych stawek portugalskich. A te są umiarkowane:

• Do 7 703 euro rocznie: 14,5%
• Do 11 623 euro rocznie: 23%
• Do 16 472 euro rocznie: 28,5%
• Powyżej: do 48%

Dodatkowo: Portugalia zapewnia osobom powyżej 65. roku życia kwotę wolną od podatku – 760 euro miesięcznie, czyli 9 120 euro rocznie w pełni zwolnione z podatku.

Koszty utrzymania: Tu Portugalia wygrywa

Niższe podatki to tylko połowa sukcesu. Portugalia zachwyca także kosztami życia:

Słabe strony: O czym musisz wiedzieć

Portugalia nie jest idealna. Warto znać te aspekty:

• Język: Portugalski jest trudniejszy do nauki niż hiszpański
• Biurokracja: Sprawy urzędowe trwają często dłużej niż w Niemczech
• Infrastruktura: Poza wybrzeżem oferta jest ograniczona
• Niepewność NHR: Program może zostać zmieniony

Hiszpania: Opodatkowanie emerytur między tradycją a nowoczesnością

Hiszpania zawsze była popularnym kierunkiem wśród niemieckich emerytów. A podatkowo? Tu sytuacja jest bardziej złożona, niż wielu sądzi.

Hiszpański podatek dochodowy: Rzeczywistość dla emerytów

W Hiszpanii emeryci płacą podatek dochodowy według progresywnej skali. Stawki na 2024 rok:

• Do 12 450 euro rocznie: 19%
• Do 20 200 euro rocznie: 24%
• Do 35 200 euro rocznie: 30%
• Do 60 000 euro rocznie: 37%
• Powyżej: 47%

Co istotne: W Hiszpanii nie ma specjalnej kwoty wolnej dla emerytów. Obowiązuje jedynie ogólna kwota wolna – 5 550 euro rocznie.

Przykład: Klaus (69 lat) otrzymuje 2 000 euro emerytury miesięcznie (24 000 euro rocznie). W Hiszpanii zapłaci od tego ok. 4 200 euro podatku rocznie – znacznie więcej niż w Portugalii.

Różnice regionalne: Nie wszędzie tak samo

Tutaj robi się ciekawie: Hiszpania to 17 wspólnot autonomicznych. Każda może ustalać własne stawki podatkowe.

Najkorzystniejsze regiony dla emerytów:

1. Madryt: Często o 1–2 punkty procentowe niższe stawki
2. Andaluzja: Redukowane stawki dla niższych dochodów
3. Walencja: Umiarkowane dopłaty

Najdroższe regiony:

1. Katalonia: Nawet do 4 punktów procentowych wyżej
2. Kraj Basków: Własny system podatkowy, często wyższy

Podatek majątkowy: Niemiła niespodzianka

W Hiszpanii w większości regionów pobierany jest podatek majątkowy. Kwota wolna – tylko 700 000 euro na osobę.

Oznacza to: Jeśli masz własny dom w Niemczech wart 400 000 euro i oszczędności 350 000 euro, podatek już Cię obejmuje.

Stawki wynoszą od 0,2% do 3,5% rocznie. To potrafi zaboleć.

Ubezpieczenie zdrowotne: Ważny czynnik kosztów

W Hiszpanii niemieccy emeryci często muszą wykupić prywatne ubezpieczenie zdrowotne. Koszty:

• 65–70 lat: 150–250 euro miesięcznie
• 70–75 lat: 250–400 euro miesięcznie
• Powyżej 75 lat: 400–600 euro miesięcznie

To mocno zmniejsza zysk na kosztach życia.

Włochy: Dolce Vita z podatkowymi niespodziankami

Włochy kuszą kulturą, wyśmienitą kuchnią i łagodnym klimatem. Ale podatkowo dla niemieckich emerytów są często najgorszym wyborem z tej trójki.

Włoski podatek dochodowy: Wyższy, niż się wydaje

We Włoszech emerytury opodatkowane są według zwykłej skali podatku dochodowego:

• Do 15 000 euro rocznie: 23%
• Do 28 000 euro rocznie: 27%
• Do 55 000 euro rocznie: 38%
• Do 75 000 euro rocznie: 41%
• Powyżej: 43%

Dodatkowo dochodzi podatek regionalny: od 1,23% do 3,33% – w zależności od regionu.

Co więcej: Kwota wolna wynosi tylko 8 174 euro rocznie, czyli jest relatywnie niska.

Reguła 7%” dla emerytów: Zbyt piękne, by było prawdziwe?

Włochy reklamują 7-procentowy podatek ryczałtowy dla nowych mieszkańców. Brzmi atrakcyjnie, ale:

• Obowiązuje tylko dla emerytur zagranicznych otrzymywanych we Włoszech
• Ograniczona jest do pięciu lat

Dla wielu emerytów ma ona w praktyce niewielkie znaczenie.

Podatki od nieruchomości: Ukryty koszt

Włochy pobierają różne podatki od nieruchomości, które zaskakują Niemców:

Koszty utrzymania: Silnie zróżnicowane regionalnie

We Włoszech występują skrajne różnice regionalne:

Południowe Włochy (Kalabria, Sycylia): Tanie, ale ograniczona infrastruktura Toskania, Liguria: Drogo, ale wysoka jakość życia Północne Włochy: Często drożej niż w Niemczech

Przykład: W Palermo za 2-pokojowe mieszkanie zapłacisz 500–700 euro, we Florencji już 1 200–1 800 euro.

Wielkie porównanie: Portugalia vs. Hiszpania vs. Włochy dla niemieckich emerytów

Teraz konkrety. Na trzech typowych profilach emerytów pokażę, gdzie finansowo wypadasz najlepiej.

Scenariusz 1: Przeciętny emeryt

Profil: 2 000 euro emerytury państwowej miesięcznie, 50 000 euro oszczędności

Zwycięzca: Portugalia z dużą przewagą

Scenariusz 2: Majętny emeryt

Profil: 3 000 euro emerytury miesięcznie, 800 000 euro majątku

Zwycięzca: Portugalia, ale Włochy niespodziewanie wyprzedzają Hiszpanię

Scenariusz 3: Po zakończeniu programu NHR

Profil: 2 500 euro emerytury miesięcznie, program NHR zakończony

Wniosek: Portugalia pozostaje liderem także po NHR

Czynniki pozapodatkowe: Co jeszcze ma znaczenie

Podatki są istotne, ale to nie wszystko. Na to także zwróć uwagę:

• Język: Hiszpański jest łatwiejszy dla Niemców niż portugalski lub włoski
• System zdrowotny: Hiszpania ma najlepszy publiczny system opieki zdrowotnej
• Społeczność niemiecka: We wszystkich trzech krajach dobrze rozwinięta
• Klimat: Silnie zróżnicowany regionalnie
• Kultura: Kwestia gustu – każdy kraj ma wiele do zaoferowania

Praktyczne kroki: Jak zoptymalizować opodatkowanie emerytury

Teoria teorią, ale jak przełożyć wszystko na praktykę? Oto Twój przewodnik krok po kroku.

Krok 1: Inwentarz Twoich emerytur

Zanim cokolwiek zdecydujesz, musisz wiedzieć, czym dysponujesz:

1. Emerytura państwowa: Ile wynosi Twoja emerytura brutto?
2. Emerytura zakładowa: Czy masz do niej prawo?
3. Renta prywatna: Riester, Rürup lub prywatne ubezpieczenie rentowe?
4. Dochody kapitałowe: Odsetki, dywidendy, czynsze?

Sporządź listę wszystkich źródeł dochodu wraz z kwotami. To Twoja baza wyjściowa.

Krok 2: Weryfikacja podatkowa przez eksperta

To najważniejszy moment: Niech profesjonalista zweryfikuje Twoją indywidualną sytuację.

Dlaczego? Bo każdy przypadek jest inny. To, co dla Hansa jest optymalne, dla Marii może być fatalne.

Zasięgnij rady u kogoś, kto zna się na międzynarodowym opodatkowaniu. Nie każdy doradca podatkowy to potrafi.

Krok 3: Zaplanuj termin wyjazdu

Ma to kluczowe znaczenie. Zwróć uwagę na:

• Wyjazd w środku roku: Często korzystniejszy podatkowo
• Przed rozpoczęciem wypłaty emerytury: Łatwiej niż w trakcie
• Wniosek o NHR w Portugalii: Musisz złożyć w pierwszym roku pobytu
• Wymeldowanie z Niemiec: Ważne dla uzyskania rezydencji podatkowej

Krok 4: Sprawdź ubezpieczenia

Nie lekceważ tego aspektu. Ustal wcześniej:

Krok 5: Sprawdź kraj na próbę”

Moja rada: Spędź pół roku w wybranym kraju na próbę. Wynajmij mieszkanie, poznaj urzędy, przetestuj system zdrowia.

Zachowaj przy tym niemiecki adres zameldowania. Dzięki temu możesz sprawdzić wszystko bez konsekwencji podatkowych.

Najczęstsze błędy przy emeryturze za granicą

Z doświadczenia wiem, na co najczęściej się natykasz. Oto pięć najczęstszych błędów – i jak ich uniknąć.

Błąd 1: Patrzenie tylko na stawki podatkowe

Wielu emerytów porównuje tylko stawki podatkowe. To za mało.

Lepiej: Weź pod uwagę łączne koszty, czyli utrzymania, ubezpieczenia zdrowotnego i podatku majątkowego.

Niski podatek nic nie znaczy, jeśli prywatne ubezpieczenie kosztuje 400 euro na miesiąc.

Błąd 2: Zachowanie podwójnego zameldowania

Klasyka: Zachowam niemieckie mieszkanie na wakacje.”

To może być kosztowne. Niemcy mogą uznać, że centrum Twojego życia wciąż jest tutaj. Wtedy podlegasz pełnemu obowiązkowi podatkowemu w Niemczech.

Rozwiązanie: Uporządkowana sytuacja. Albo Niemcy, albo nowe państwo.

Błąd 3: Niedocenianie języka

Urzędy, wizyty lekarskie, konsultacje podatkowe – wszystko odbywa się w języku kraju. Bez podstawowej znajomości będzie trudno.

Moja rada: Zacznij kurs językowy co najmniej rok przed przeprowadzką.

Błąd 4: Zbyt późne planowanie

Wielu myśli o wyjeździe dopiero w wieku 65 lat. Na optymalną strategię podatkową często za późno.

Lepiej: Zaplanuj minimum dwa lata wcześniej. Niektóre korzyści podatkowe dostępne są wyłącznie przy odpowiednio wcześniejszym przygotowaniu.

Błąd 5: Wybór niewłaściwego eksperta

Nie każdy doradca podatkowy zna się na międzynarodowym opodatkowaniu. Często słyszę: Jakoś to będzie.”

Wybierz eksperta, który specjalizuje się w opodatkowaniu emigrantów. Początkowo to wyższy koszt, ale na dłuższą metę oszczędzisz sporo pieniędzy i stresu.

Najczęściej zadawane pytania

Czy muszę rozliczać niemiecką emeryturę za granicą?

To zależy od umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. W Portugalii, Hiszpanii i Włoszech niemiecka emerytura państwowa najczęściej jest opodatkowana w miejscu zamieszkania, a nie już w Niemczech.

Czy mogę przedłużyć program NHR w Portugalii?

Nie, program NHR wygasa automatycznie po dziesięciu latach. Przedłużenie nie jest możliwe. Potem obowiązują standardowe portugalskie stawki podatkowe.

Co z moim ubezpieczeniem zdrowotnym?

Jako obywatel UE masz prawo do leczenia w innym kraju Europy. Jednak często dodatkowe prywatne ubezpieczenie medyczne jest rozsądnym wyborem – podstawowy zakres świadczeń bywa ograniczony.

Czy mogę zachować niemiecką nieruchomość?

Tak, ale w Niemczech nadal podlega ona opodatkowaniu. Przychody z najmu rozliczasz w Niemczech. W przypadku sprzedaży również płacisz podatek w Niemczech, jeśli nie zamieszkiwałeś tej nieruchomości przez dziesięć lat.

Jak wygląda procedura zameldowania się w Portugalii, Hiszpanii lub we Włoszech?

Należy się zgłosić w odpowiednim urzędzie i uzyskać numer podatkowy. W Portugalii jest to NIF, w Hiszpanii NIE, we Włoszech Codice Fiscale. Cały proces zwykle zajmuje 2–4 tygodnie.

Ile kosztuje profesjonalna konsultacja?

Pełna analiza Twojej sytuacji kosztuje zazwyczaj od 1 500 do 3 000 euro. To spora kwota, ale przy typowej emeryturze zwraca się już w pierwszym roku dzięki oszczędnościom podatkowym.

Czy muszę się wymeldować z Niemiec?

Tak, jeśli przenosisz swoją rezydencję podatkową za granicę, musisz się wymeldować w Niemczech. Zachowując niemiecki adres, ryzykujesz pełny obowiązek podatkowy w Niemczech.

Czy mogę zmieniać kraj zamieszkania?

Zasadniczo tak, ale to może mieć konsekwencje podatkowe. Na przykład w Portugalii po wyjeździe tracisz status NHR. Zmiana kraju powinna być dobrze przemyślana.