Reguła 5% w Portugalii: Dlaczego zagraniczne emerytury pozostają niemal nieopodatkowane – Praktyczny przewodnik dla niemieckich emerytów

Wyobraź sobie, że możesz otrzymać swoją niemiecką emeryturę, płacąc tylko 5% podatku, zamiast standardowych 18-20% w Niemczech. Brzmi jak bajka?

To nie jest bajka.

Kiedy trzy lata temu pierwszy raz usłyszałem o portugalskiej zasadzie 5% dla zagranicznych emerytur, pomyślałem: to zbyt piękne, żeby było prawdziwe. Dziś regularnie pomagam klientom wdrażać tę strategię w praktyce.

A teraz najważniejsze:

Większość niemieckich doradców podatkowych nawet nie zna tej regulacji. Dlaczego? Skupiają się na niemieckich przepisach podatkowych i ignorują międzynarodowe możliwości.

Dlatego pokażę dziś krok po kroku, jak działa zasada 5%. Bez teoretyzowania – praktyczna instrukcja dla Twojego planowania emerytury.

Gotowy/a? Zanurzmy się w jedną z najciekawszych opcji optymalizacji podatkowej w Europie.

Twój RMS

Zasada 5% w Portugalii: Ile naprawdę mogą oszczędzić niemieccy emeryci

Portugalia opodatkowuje zagraniczne emerytury jednolitą stawką tylko 5%. Dotyczy to niemieckich, austriackich i francuskich rent oraz emerytur.

Spójrzmy na liczby:

Przy średniej niemieckiej emeryturze 3.000€ miesięcznie oszczędzasz niemal 5.000€ rocznie. Przez 20 lat emerytury to blisko 100.000€ więcej w Twoim portfelu.

Jak dokładnie działa zasada 5%?

Regulacja opiera się na portugalskim statusie NHR (Non-Habitual Resident – Nierezydent zwykły). Status ten pozwala obcokrajowcom korzystać z preferencyjnego opodatkowania zagranicznych dochodów.

Oznacza to, że Portugalia nie traktuje niemieckiej emerytury jak dochodu krajowego. Zamiast tego urząd skarbowy stosuje obniżoną, ryczałtową stawkę.

Dodatkowo nie ma żadnych innych opłat ani podatków, jak solidarna dopłata czy podatek kościelny. Tylko 5% – to wszystko, co trzeba zapłacić.

Jakie warunki trzeba spełnić?

Dobra wiadomość: wymagania są naprawdę niewielkie.

• Nie możesz być rezydentem podatkowym w Portugalii przez ostatnie 5 lat
• Musisz spędzać w Portugalii co najmniej 183 dni rocznie
• Główny adres zamieszkania musi być w Portugalii
• Wniosek o NHR trzeba złożyć w ciągu pierwszych 2 lat pobytu

Ważne: nie musisz zrzekać się niemieckiego obywatelstwa. Portugalia bez problemu akceptuje podwójne obywatelstwo.

Status NHR: Twój klucz do nieopodatkowanych zagranicznych emerytur

Status NHR to Twój złoty klucz do portugalskich ulg podatkowych. Jednak, jak z każdym cennym kluczem, obowiązują pewne zasady.

Czym właściwie jest status NHR?

NHR to skrót od Residente Não Habitual – czyli nierezydent zwykły. Portugalia wprowadziła ten status w 2009 roku, aby przyciągnąć wykwalifikowanych obcokrajowców.

Program zapewnia ulgi podatkowe przez dziesięć lat. Przez całą dekadę możesz korzystać z niższych stawek.

Szczególnie interesujące: status ten obejmuje nie tylko emerytury. Także inne zagraniczne dochody – np. z najmu czy dywidend – mogą zostać korzystnie opodatkowane.

Wniosek o NHR: krok po kroku

Procedura składania wniosku jest zaskakująco prosta:

1. Ustanów rezydencję podatkową: Zgłoś się do portugalskiego urzędu skarbowego (AT)
2. Złóż wniosek o numer NIF: To Twój portugalski numer podatkowy
3. Złóż wniosek o NHR: Skorzystaj z portalu financas.gov.pt lub odwiedź urząd skarbowy osobiście
4. Poczekaj na potwierdzenie: Urząd rozpatruje wnioski zazwyczaj w ciągu 30 dni

Wskazówka: zatrudnij lokalnego doradcę podatkowego w Portugalii. Koszty 200-500€ zwrócą się już w pierwszym miesiącu dzięki prawidłowemu złożeniu wniosku.

Ważność i przedłużenie statusu NHR

Status NHR jest przyznawany automatycznie na 10 lat. Terminów nie można przedłużyć – to kompletny pakiet.

Jednak po upływie 10 lat pozostajesz rezydentem podatkowym w Portugalii. Podatki wzrosną, ale ciągle będą niższe niż w Niemczech.

Standardowa najwyższa stawka podatkowa w Portugalii to 48%. Brzmi dużo, ale dotyczy tylko bardzo wysokich dochodów. Przy średniej emeryturze dalej pozostajesz w niskich progach.

Praktyka: Jak ubiegać się o ulgę podatkową

Teoria teorią, ale chcesz wiedzieć: jak konkretnie to zrobić? Oto Twój praktyczny przewodnik krok po kroku.

Timing to podstawa: Idealny moment

Planuj co najmniej 2 lata przed planowaną przeprowadzką do Portugalii. Dlaczego?

• Szukania mieszkania w Portugalii zajmuje zwykle 6-12 miesięcy
• Kurs językowy i przygotowanie kulturowe wymagają czasu
• Kwestie podatkowe związane z wymeldowaniem się w Niemczech muszą być załatwione
• Wniosek o NHR trzeba złożyć najpóźniej do 31 marca roku po przeprowadzce

Przykład: Przeprowadzasz się we wrześniu 2024 roku. Masz czas do 31 marca 2026 na złożenie wniosku o NHR. Radzę jednak złożyć go zaraz po zameldowaniu się w Portugalii.

Jakie dokumenty są potrzebne?

Przygotuj następujące dokumenty:

• Aktualny dowód osobisty lub paszport
• Potwierdzenie zameldowania w Portugalii (umowa najmu lub zakupu mieszkania)
• Zaświadczenie o niebyciu rezydentem podatkowym w Portugalii w ostatnich 5 latach
• Zaświadczenie o zagranicznej emeryturze (decyzja rentowa)
• Ostatnia niemiecka decyzja podatkowa

Wszystkie niemieckie dokumenty przygotuj w tłumaczeniu przysięgłym. Koszt: 50-100€ za dokument. Bez prawidłowych tłumaczeń procedura utknie.

Wymeldowanie z Niemiec: Co musisz wiedzieć

Najważniejszy punkt to wymeldowanie się z Niemiec. Tu najczęściej popełniane są błędy.

Na co zwrócić uwagę:

1. Sprawdź opodatkowanie przy wyjeździe: Przy udziałach powyżej 1% lub majątku powyżej 500.000€ grozi podatek wyjazdowy
2. Ograniczony obowiązek podatkowy: Twoja niemiecka emerytura pozostaje ograniczenie opodatkowana w Niemczech
3. Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania: Chroni przed podwójnym opodatkowaniem między Niemcami a Portugalią
4. Dostosuj ubezpieczenia: Ubezpieczenie zdrowotne i inne polisy muszą działać w całej UE

Moja rada: poinformuj niemiecki urząd skarbowy pisemnie o przeprowadzce. Przejrzystość buduje zaufanie i zapobiega problemom w przyszłości.

Które emerytury korzystają na zasadzie 5%?

Nie wszystkie emerytury są traktowane jednakowo. Oto najważniejsze różnice:

Emerytury państwowe: Klasyczny przypadek

Niemieckie emerytury państwowe w pełni korzystają z zasady 5%. Dotyczy to:

• Emerytur z Deutsche Rentenversicherung
• Rent z tytułu niezdolności do pracy
• Rent rodzinnych (wdowy, sieroty)
• Rent z ubezpieczenia górniczego

Ważne: Emerytura musi pochodzić z funduszu, który niemiecki urząd uznaje za emerytalny. W przypadku emerytur państwowych jest to automatycznie spełnione.

Emerytury prywatne: Riester i Rürup

Tu robi się nieco bardziej skomplikowanie. Emerytury prywatne są opodatkowane w różny sposób:

Kluczowa jest kwalifikacja jako emerytura”. Tylko prawdziwe emerytury korzystają z zasady 5%.

Emerytury urzędnicze: Specjalny przypadek Niemiec

Niemieckie emerytury urzędnicze to osobna kategoria. Co do zasady mają prawo do 5% podatku w Portugalii.

Jednak: Niemcy zastrzegają sobie prawo do opodatkowania tych emerytur. Oznacza to, że nadal płacisz podatek w Niemczech.

Rozwiązanie: Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania chroni przed podwójnym podatkiem. Płacisz w Niemczech, a w Portugalii masz odliczenie.

Pułapki i typowe błędy przy strategii portugalskiej

Na konsultacjach często spotykam te same błędy. Skorzystaj z doświadczeń innych:

Błąd nr 1: Niedoszacowanie wymaganego czasu pobytu

Musisz spędzać w Portugalii co najmniej 183 dni rocznie – to ponad 6 miesięcy. Wielu niedocenia, co to oznacza:

• Odwiedziny rodziny w Niemczech stają się trudniejsze
• Wizyty u lekarza trzeba załatwiać w Portugalii
• Życie towarzyskie przenosi się do Portugalii
• Bariery językowe na co dzień

Moja wskazówka: przed ostateczną wyprowadzką spędź w Portugalii próbnie 2-3 miesiące. Szybko poczujesz, czy ten kraj Ci odpowiada.

Błąd nr 2: Niezakończenie niemieckiej rezydencji podatkowej

Wymeldowanie z Niemiec jest skomplikowane. Typowe pułapki:

1. Rozszerzony ograniczony obowiązek podatkowy: Jeśli ponad 90% Twoich dochodów pochodzi z Niemiec, nadal jesteś tam podatnikiem
2. Pozorny adres zagraniczny: Jeśli masz silne powiązania z Niemcami
3. Więzy rodzinne: Małżonek lub niepełnoletnie dzieci w Niemczech
4. Więzy ekonomiczne: Działalność gospodarcza lub nieruchomości w Niemczech

Dlatego: Udowodnij jednoznacznie, że Twoje centrum życiowe jest w Portugalii. Prowadź dziennik pobytu i zbieraj dowody na życie w Portugalii.

Błąd nr 3: Ignorowanie bariery językowej

Język portugalski jest trudniejszy, niż się wydaje. W szczególności sprawy podatkowe wymagają precyzji.

Co wiele osób przeocza:

• Załatwianie spraw w urzędach wymaga dobrej znajomości portugalskiego
• Formularze podatkowe dostępne są tylko po portugalsku
• Lekarze rzadko mówią po angielsku
• Czynności codzienne mogą być wyzwaniem

Zacznij uczyć się portugalskiego od razu po podjęciu decyzji o przeprowadzce. Minimum to rok nauki wcześniej.

Błąd nr 4: Niedocenienie służby zdrowia

Portugalska służba zdrowia jest dobra, ale inna niż niemiecka. Istotne różnice:

• Dłuższe oczekiwanie na wizytę u specjalisty
• Prywatne ubezpieczenie zdrowotne prawie niezbędne
• Leczenie specjalistyczne często tylko w Lizbonie lub Porto
• Niektóre leki są niedostępne

Przed przeprowadzką sprawdź: Czy Twoje leki są dostępne w Portugalii? Czy są lekarze specjaliści na Twoje schorzenia?

Długoterminowe planowanie podatkowe: Portugalia vs. Niemcy

Spójrzmy szerzej niż tylko na zasadę 5%. Jak wygląda sytuacja podatkowa w dłuższej perspektywie?

Co się dzieje po upływie 10 lat statusu NHR?

Po wygaśnięciu statusu NHR zostajesz zwykłym portugalskim rezydentem podatkowym. Stawki rosną, ale pozostają umiarkowane:

Przy przeciętnych emeryturach nawet po zakończeniu statusu NHR nadal wypadasz korzystniej niż w Niemczech.

Podatek spadkowy i darowizn

W Niemczech stawki sięgają nawet 50% przy wysokich majątkach.

Dodatkowo Portugalia nie pobiera podatku od darowizn między małżonkami i bezpośrednimi potomkami. Przekazanie majątku za życia jest więc wolne od podatku.

Nieruchomości w Portugalii: Kolejne zalety

Kupując nieruchomość w Portugalii, korzystasz z kolejnych bonusów:

• Użytkowanie własne: Brak podatku od korzystania z własnego lokum
• Sprzedaż: Po 3 latach od zakupu tylko 50% zysków jest opodatkowane
• Wynajem: 30% ryczałtowych kosztów uzyskania przychodu bez dokumentowania
• Złota wiza: Inwestycje od 280.000€ dają prawo pobytu

Szczególnie ciekawie: zyski ze sprzedaży nieruchomości są całkowicie zwolnione z podatku po 5 latach posiadania (przy zamieszkaniu własnym).

Podsumowanie: Koszty pod kontrolą

Portugalia to nie tylko podatki. Koszty życia są znacząco niższe niż w Niemczech:

Całościowa oszczędność wynikająca z niższych podatków i kosztów życia może wynosić nawet 1.000-2.000€ miesięcznie.